اهمیت حجم معامله

همین طور که در عکس بالا می‌بینید حجم مبنا شرکت نفت سپاهان با نماد شسپا عدد ۴۲۰۰۰۰ هست و قیمت پایانی سهم عدد ۲۰۴۸۳.

بررسی رابطۀ بین حجم معامله، بازده سهام و نوسان بازده در زمان مقیاس‏های مختلف در بورس اوراق بهادار تهران

2 گروه مدیریت دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

چکیده

با وجود انجام مطالعات گسترده در مورد چگونگی ارتباط حجم معامله - بازده سهام و حجم معامله - نوسان بازده در بازارهای مالی، هنوز در مورد ساختار نظری یا تجربی این ارتباط اجماع حاصل نشده ‏است. این پژوهش با هدف کشف اطلاعات نهفته در سری زمانی متغیرهای حجم معامله، بازده سهام و نوسان بازده در دورۀ زمانی 96 ماهه (ابتدای فروردین 1386 تا اسفند 1393) صورت گرفته است. بدین‌منظور سری‏های زمانی این متغیرها با استفاده از تبدیل موجک گسسته با حداکثر هم‌پوشانی، تجزیه و ضرایب موجک آن‏ها محاسبه شده است؛ سپس رابطۀ میان سری‏ها با استفاده از آزمون علّیت گرنجری بررسی شده است. نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش در دورۀ زمانی مورد بررسی، نشان‌دهندۀ تفاوت روابط بین متغیرها در مقیاس‏های زمانی متفاوت است، چنانکه در برخی از مقیاس‏ها، آزمون علّیت گرنجر، وجود رابطۀ علّی میان سری‏های زمانی را تأیید می‌کند و در برخی از مقیاس‏های زمانی این رابطه وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.23831170.1395.4.4.8.1

موضوعات

• 1مدیریت دارایی
• مدیریت ریسک دارایی های مالی

عنوان مقاله [English]

Surveying the Relation among Volume, Stock Return and Return Volatility in the Tehran Stock Exchange: A Wavelet Analysis

نویسندگان [English]

• Ebrahim Abbasi 1
• Leyla Dehghan nayeri 2
• Nazila Poordadash Mehrabani 1

1 Management Dept., Faculty of Social Sciences and Economics, University of Al-Zahra, Tehran, Iran.

2 Management Dept., Faculty of Social Sciences and Economics, University of Al-Zahra, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Although many studies have tried to construct a theoretical or empirical structure of relation among trading volume, stock return and return volatility in financial markets, there still is not a general consensus about it. This study discovers latent information in variables time series for 96 months (April 2007- March 2015). To do so, related time series decomposed by using the maximum overlap discrete wavelet transform and wavelet coefficients has calculated. Then the relation between the series is examined by Granger causality test. The main feature of this research is to investigate the relation between variables at different time intervals. The results show that during the 2007 to 2015, the relation between variables in different time intervals varies. As in some periods, the Granger causality test confirms the causal relation between time series, while in some other time periods it does not support the existence of such relation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Trading volume
• Stock return
• Return volatility
• Wavelet
• Granger causality

اصل مقاله

مقدمه

ارتباط حجم معامله - بازده سهام و حجم معامله - نوسان بازده در بازارهای مالی، طی دو دهۀ اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. اگرچه برخی از مطالعات تلاش کرده‏اند ساختاری نظری یا تجربی از این ارتباط ارائه دهند، هنوز اجماع کلی در این مورد حاصل نشده‏ است. مطالعۀ رابطۀ اهمیت حجم معامله حجم معاملات با بازده سهام و نوسان بازده در بازارهای مالی در درجۀ اول، سبب بهبود درک افراد از رابطۀ حجم و بازده و در درجۀ دوم، باعث شناخت بهتر عملکرد بازار می‏شود. سنجش دقیق‏ این روابط به سرمایه‏گذاران کمک می‏کند حرکات بازار سهام را در آینده پیش‏بینی کنند و میزان ریسک و نقدینگی را در رابطه با توسعه و اتّخاذ استراتژی‏های معاملاتی‏شان مشخص کنند. نوسان‌های قیمت سهام و یا نوسان‌های بازده، ریسک سهام را نشان می‌دهد؛ زیرا میزان تغییرات بازده‏، معرّف میزان عدم اطمینان از کسب بازده است. شرکت‏ها با استفاده از این روابط در راستای تحقق استراتژی‏ها و اهداف شرکت‏شان می‌توانند تصمیماتی مناسب بگیرند.

اغلب پژوهش‏های صورت‌گرفته در این مورد، رابطۀ حجم و بازده سهام و نوسان آن را در بلندمدت بررسی کرده‌اند و عواملی از قبیل درجۀ ریسک‌گریزی، ریسک‌پذیری و فواصل زمانی متفاوت (کوتاه‏مدت، میان‌مدت و بلندمدت) را در نظر نگرفته‌اند (ممکن است افراد در دوره‌های زمانی مختلف، رفتارهای متفاوتی از خود بروز دهند)؛ به عبارت دیگر، نقطۀ تمایز این پژوهش با سایر پژوهش‌ها، توجه به موضوع عملکرد متفاوت سرمایه‏گذاران در دوره‏های زمانی متفاوت (زمان مقیاس‏های مختلف) است. گفتنی است هدف از این مقاله بررسی ارتباط حجم و بازده سهام و نوسان آن در بورس اوراق بهادار است. در همین راستا درادامه ابعاد نظری آن را بررسی خواهیم کرد.

مبانی نظری و پیشینۀ پژوهش

در رابطۀ بین حجم معاملات در بازار سرمایه و بازده سهام و نوسان‌های بازده، برخی نظریه‏ها اطلاعات را نیروی محرکی می‌دانند که سبب تغییرات بازده و حجم معاملات می‏شوند. در مقابل، دستۀ دیگری از نظریه‏ها ارتباط حجم و بازده را به اختلافات در باورها و عقاید سرمایه‏گذاران بازار مرتبط می‏دانند. این نظریه‏ها عبارتند از:

فرضیۀ ورود متوالی اطلاعات [1] : این فرضیه را کوپلند [2] (1976) ارائه کرد و جنینگ، استارکس و فلینگهام [3] (1981) آن را توسعه دادند. در این فرضیه مبادله‏گران به دو دستۀ خوش‏بین و بدبین تقسیم و مبادلات کوتاه‏مدت، پرهزینه‏تر از مبادلات بلندمدت فرض شده‏اند؛ بنابراین، سرمایه‏گذارانی که خرید و فروش کوتاه‏مدت می‏کنند، نسبت به تغییر قیمت کمتر حساس هستند. آن‏ها نشان دادند به‌طورکلی زمانی‌ که معامله‌گران بدبین هستند، حجم معاملات کمتر از زمانی است که مبادله‏گران خوش‏بین هستند.

در این فرضیه، اطلاعات با سرعت‏های متفاوت، به انواع متفاوتی از معامله‏گران می‌رسد؛ اما عامل دیگری که در این فرضیه نقش دارد، عدم تقارن اطلاعاتی است. دسترسی عده‏ای از معامله‏گران به اطلاعات محرمانه (خصوصی) و عملکرد آن‏ها براساس این اطلاعات، درحالی‌که سایر معامله‏گران به چنین اطلاعات مهمی دسترسی ندارند، موجب بروز عدم تعادل در بازار می‏شود. این موضوع با عنوان عدم تقارن اطلاعاتی مطرح می‏شود [8].

فرضیۀ ترکیب توزیع‏ها [4] : این فرضیه در ارتباط بین حجم معاملات و بازده سهام، نرخ جریان ورود اطلاعات را به بازار مطرح می‏کند. در این فرضیه، قیمت‏ها و حجم معاملات به جریان ورود اطلاعات در طول زمان معاملات، واکنش نشان می‏دهد [6]. فرضیۀ ترکیب توزیع‏ها به‌طور کلی به دو دلیل از فرضیۀ ورود متوالی اطلاعات متداول‏تر هستند:

1- این فرضیه با انتشار اطلاعات، به‌صورت هم‌زمان و تدریجی سازگار است؛ درحالی‌که فرضیۀ کوپلند بر ارتباط منفی بین حجم معاملات و قدرمطلق تغییر قیمت، زمانی که در آن اطلاعات به‌صورت هم‌زمان منتشر شود، دلالت دارد.

2- فرضیۀ ترکیب توزیع‏ها با توزیع تجربی تغییرات قیمت و تفاوت در همبستگی بین حجم معاملات و قدرمطلق تغییر قیمت در فراوانی‏های متفاوت سازگار است.

فرضیۀ اختلاف عقاید [5] : در فرضیۀ اختلاف عقاید، فرض می‏شود معامله‏گران مختلف (مطّلع و نامطّلع) عقاید متفاوتی در مورد اهمیت اطلاعات دارند. درواقع، پراکندگی بیشتر در عقاید، تغییرپذیری بیشتری را در قیمت و حجم معامله نسبت به مقدار تعادلی آن‏ها ایجاد می‏کند [12]. فرضیۀ اختلاف عقاید برای مقایسۀ چگونگی واکنش معامله‏گران مطّلع و نامطّلع به اطلاعات مناسب است. معامله‏گران مطّلع نسبتاً عقاید همگن و هماهنگی دارند که بر درک و شناخت آن‏ها از بازار مبتنی است. ازاین‌رو، معامله‏گران مطّلع، خرید و فروش خود را در چارچوب قیمتی نسبتاً کوچک در حدود ارزش منصفانۀ دارایی انجام می‏دهند. همچنین معامله‏گران نامطّلع نمی‌توانند تشخیص دهند معاملۀ سایرین برای تقاضای نقدینگی (عملیات پوششی) کوتاه‏مدت یا به‌دلیل مبانی اساسی عرضه و تقاضا است. ازاین‌رو، آنان تمایل دارند به همۀ تغییرات در حجم و قیمت واکنش نشان دهند؛ چراکه به نظر آن‏ها این تغییرات منعکس‌کنندۀ اطلاعات جدید است؛ درنتیجه تمایل دارند تغییرات قیمت‏ را اغراق‌آمیز فرض کنند که خود به نوسان‌های بیشتر در قیمت منجر می‏شود.

الگوی قیمت‏گذاری دارایی‏ها براساس انتظارات عقلایی [6] : این الگو نشان می‌دهد اختلاف نظرها از اطلاعات محرمانه نشأت‌گرفته است. وانگ [7] (1994) الگوی تعادلی معاملات سهام را توسعه داد که براساس آن سرمایه‏گذاران در زمان تقارن اطلاعات، مبادلات عاقلانه‏ای انجام می‏دهند. در الگوی او چون سرمایه‏گذاران ریسک‌گریزند، معامله همیشه با تغییرات قیمت توأم است؛ برای مثال، وقتی گروهی از سرمایه‏گذاران برای ایجاد تعادل در سبد سهام خود به فروش سهام اقدام می‏کنند، باید برای وادارکردن سایرین به خرید، قیمت سهام را پایین بیاورند؛ به عبارت دیگر، در صورت افزایش عدم تقارن اطلاعات، معامله‏گران نامطّلع که به خرید سهام از افراد مطّلع اقدام می‏کنند، خواستار تخفیف بیشتری در قیمت سهام اهمیت حجم معامله می‏شوند؛ بنابراین، این‌گونه نتیجه گرفته می‏شود که سرمایه‏گذاران نامطّلع برای حفظ خود از اطلاعات نهانی، بدین‌صورت ریسک خود را پوشش می‏دهند و درنتیجه، حجم معاملات همیشه با قدر مطلق تغییرات قیمت، رابطۀ مثبت دارد و این همبستگی با افزایش عدم تقارن اطلاعات افزایش می‏یابد [18].

برخی از پژوهش‌های مشابه در این رابطه را که در داخل و خارج از کشور انجام شده است، در جدول (1) می‌توان مشاهده کرد.

حجم معاملات بورس چیست؟ بیشترین حجم معاملات.

داشتن دانش تحلیل تکنیکال از مهم‌ترین لازمه‌های فعالیت در زمینه بورس است؛ تحلیلگران امروزه به واسطه دانش بررسی تکنیکال، صعود و نزول هر اوراق بهادار را پیش بینی می‌کنند؛ در این میان، مسئله حجم معاملات در بورس به عنوان یکی از اساسی‌ترین مشخصه‌های تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود.

این مسئله در حالی است که بسیاری از افراد تازه کار در این زمینه به آن هیچ توجهی ندارند؛ اما باید بدانید: به واسطه حجم معاملات در بورس می‌توانید اطلاعات بسیار مفیدی درباره دیگر سرمایه داران بازار بورس، بدست آورید. حجم معاملات چیست؟

اما اگر قصد داشته باشیم، توضیح ساده تری را از حجم معاملات بورسی بیان کنیم؛ باید به این موضوع اشاره کنیم که هر روزه در بازار بورس و سهام معاملات بسیار زیادی صورت می گیرد و هر معامله مشخصه یک حجم است؛ در واقع زمانی که صحبت از حجم معاملات در بورس می‌شود، منظور تعداد سهم‌های خرید و فروش شده در یک بازه زمانی تعیین شده می‌باشد. که سبب پر شدن حجم مبنا می شود.

نکته قابل تعامل این است که میزان حجم هر معامله نشان دهنده روند صعودی یا نزولی معاملات است؛ این مورد اساسی ترین ویژگی است که با توجه به آن می‌توان به صورت تکنیکال، آینده یک سهم را در یک بازه زمانی مشخص، پیش بینی کرد. حجم معاملات چیست؟

آموزش بدست آوردن حجم معاملات و تحلیل هر سهم

برای مشاهده میزان معاملات هر سهم، تنها لازم است به سایت tsetmc.com مراجعه کنید، این وبسایت علاوه بر حجم معاملات، میزان تعداد، شاخص کل و … هر سهم را در اختیار شما قرار می‌دهد؛ لازم است بدانید که حجم هر معامله به صورت روزانه تعیین شده و برای مشاهده حجم یک سهم در بازه زمانی مشخص، نیاز است از نمودار سهم استفاده کنید.

اما شاید این سوال برایتان ایجاد شود که چگونه از این اطلاعات در تحلیل هر سهم استفاده کنیم؟ در پاسخ می‌توان به مثال زیر اشاره داشت: فرض کنید که سهمی را به تازگی خریداری کرده‌اید اما بعد از گذشت چند روز، مشاهده می‌کنید که حجم معاملات سهم شما به صورت روزانه و به سرعت در حال افزایش است! در چنین زمانی، دانش تحلیل حجم معاملات به شما کمک می‌کند به راحتی دریابید که این هشدار برای آینده سهم شما مثبت است یا خیر… اگر حجم معاملات سهم شما در جهت مثبت و ایجاد صف خرید باشد، (تعداد خرید) می‌تواند بیانگر مسیر صعودی و اگر در جهت منفی است، نشانده دهنده مسیر حرکتی نزولی آن می‌باشد. همچنین برای آشنایی بیشتر با موضوع صف خرید در بورس می توانید مقاله " صف خرید در بورس یعنی چه " را مطالعه نمایید. بیشترین حجم معاملات بورس چقدر است؟

ارتباط حجم معاملات با معکوس شدن روند بازار

نکته دیگری که در رابطه با حجم معاملات بسیار حائز اهمیت است، مربوط به ارتباط معکوس معاملات با روند بازار است! در بسیاری از مواقع زمانی که حجم معاملات یک سهم کاهش پیدا می‌کند، نشانگر رشد آن در بازه زمانی نه چندان دور است؛ در مقابل زمانی که حجم معاملات یک سهم روند نزولی پیدا می‌کند اما قیمت‌ها همچنان بالا هستند نمایانگر روند نزولی آن در آینده است.

انواع شاخص حجم معاملات در بازار بورس

شاخص‌های حجم معاملات بورس، در حقیقت فرمول‌هایی هستند که تحلیلگران به واسطه آنها روند حرکتی آینده یک سهم را تخمین می‌زنند، باید بدانید که تعداد بسیار زیادی شاخص معاملاتی وجود دارد که به واسطه آنها می‌توانید چارت یا در واقع تابلو بورس را تحلیل و بررسی کنید؛ در این میان On-Balance Volume و Chaikin Money Flow از مهم‌ترین شاخص‌هایی هستند که می‌توانید از آنها بهره ببرید.

اولین گزینه شاخص On-Balance Volume می. باشد که اغلب آنرا با نام OBV می‌شناسند، جالب است بدانید این شاخص به عنوان یکی از ساده‌ترین شاخص‌های حجم معاملات در بورس، شناخته می‌شود. بر اساس شاخص OBV زمانی که حجم معاملات سهم در قیمت‌های بالا متوقف شود افزایش و زمانی که در قیمت‌های پایین متوقف شود، کاهش می‌یابد.

دومین گزینه مربوط به شاخص Chaikin Money Flow یا در واقع همان CMF می باشد؛ این شاخص مهم یادآور می‌شود که افزایش قیمت سهم‌ها می‌بایست همراه با افزایش حجم معاملات باشد، زمانی که قیمت در اهمیت حجم معامله میزان بالایی از خط رنج بسته شود، نشانگر افزایش حجم و زمانی که قیمت سهم در سطح پایین تر از خط رنج متوقف شود، نشانگر کاهش حجم معاملات است.

نکاتی درباره پترن‌های چارت و تابلو خوانی

نسبت به توضیحاتی که در طول مطلب ارائه شد به اهمیت حجم معاملات و اهمیت تابلوخوانی ، انواع تحلیل بورس در بازار پی‌بردیم؛ در این میان می‌بایست نکاتی را در رابطه با پترن‌های چارت بدانید: توجه به پترن‌هایی همچون پرچم، سر و شانه و مثلث‌ها در حجم معاملات بسیار تاثیر گذار است، بدین صورت که اگر حجم معاملات همراه با این 3 پترن نباشد، روند صعودی آن ماندگار نیست!

در ادامه همین مطلب جالب است بدانید بسیاری از تحلیلگران روند حجم معاملات بورسی را همواره از نزدیک بررسی می‌کنند تا دریابند که روند معکوس شدن هر سهم دقیقا در چه زمانی اتفاق می‌افتد؛ اگر حجم معاملات در روند صعودی بازار حرکتی کاهشی داشته باشد، بیانگر معکوس شدن سریع روند آن است!

حجم معاملات و ارتباط آن با ورود/خروج پول هوشمند

حجم معاملات اطلاعات بسیار زیادی را در اختیار شما قرار می‌دهد، اندیکاتورها و بسیاری از شاخص‌ها در بورس به کمک میزان حجم معاملات، داده‌های بسیار مهم و اساسی در اختیار کاربران قرار می‌دهند که از جمله آنها می‌توان به ورود و خروج پول هوشمند در معاملات اشاره داشت؛ باید بدانید که میزان حجم معاملات یک سهم، ارتباط مستقیمی با ورود یا خروج نقدینگی در آن دارد. برای آشنایی بیشتر با مهم ترین اندیکاتور در بورس مقاله " اندیکاتور CCI چیست " را مطالعه نمایید.

بسیاری از افراد تازه کار زمانی که افزایش حجمی را در یک یا چند سهم مشاهده می‌کنند، می‌پندارند که این سهم روند مثبتی در آینده نه چندان دور دارد و برایشان سودآور است، اما حقیقت این است که ورود و خروج پول هوشمند را نمی‌توان با یک نقد و بررسی ساده پیش بینی کرد.

افزایش حجم معاملات در عین اینکه می‌تواند خبرهای خوبی برای شما به همراه داشته باشد، می‌تواند بیانگر وضعیتی هشدار دهند باشد! برای اینکه بتوان اطلاعات دقیق‌تری در این باره بدست آورد، لازم است توجه کنید که این میزان حجم معاملات در چه شرایطی صورت گرفته است؟ به منظور دستیابی به این اطلاعات باید به تعداد معامله کنندگان توجه کنید، اگر حجم معاملات یک سهم بالا و قیمت روز آن سهم مثبت باشد اما تعداد کمی آن را خریده باشند، می‌تواند نشانگر ورود پول هوشمند به آن سهم باشد.

در مقابل اگر حجم معاملات بورسی بالا اما تعداد فروشندگان کمی داشته باشد، بیانگر خروج پول هوشمند در آن است؛ ضمن اینکه در این حالت قیمت روز سهم نیز در بازه منفی قرار دارد؛ به این صورت به راحتی می‌توانید فرصت‌های معاملاتی مطلوبی را اهمیت حجم معامله بیابید و همچنین از ایجاد روندهای نزولی احتمالی، جلوگیری کنید.

بطور کلی حجم معاملات را می توان از مفیدترین ابزارهای دنیای بورس معرفی کرد؛ امروزه روش‌های متعددی جهت استفاده از حجم معاملات وجود دارند که به راحتی از طریق آنها می‌توان روند آینده یک سهم را پیش بینی کرد؛ بسیاری از تحلیلگران این شاخص مهم را به عنوان تاییدی بر حرکات (مثبت و منفی) و روند معکوس یک سهم می‌دانند؛ البته در این میان می‌بایست به حجم مشکوک نیز توجه داشته باشید، همانطور که در مقاله نیز ذکر شد، گاهی مواقع شاهد افزایش سریع حجم معاملات هستیم، در چنین شرایطی بررسی و تشخیص حجم مشکوک اهمیت فراوانی در تصمیم گیری تحلیلگران دارد.

حجم معاملات چیست؟

به تعداد سهام های خرید و فروش شده در یک محدوده زمانی مشخص حجم معاملات گفته می شود. از حجم معاملات به عنوان یک شاخص آماری در تحلیل تکنیکال استفاده می شود.حجم معاملات را می توان برای تمام بخش های بازار مانند شاخص کل٬ شاخص صنعت و یا سهمی خاص مورد بررسی قرار داد. در تصویر زیر که مربوط به سایت http://www.tsetmc.com می توانید حجم معاملات روزانه بازار را مشاهده نمایید.

حجم معاملات معمولا بصورت روزانه بررسی می شود و برعکس خط روند گذشته آن اعتباری چندانی ندارد .کمتر پیش می آید بررسی حجم معاملات در ماه های گذشته به درد تحلیلگر بخورد ٬ حجم بیشتر در روزهای اخیر و در شرایطی خاص مانند ثبت حجم بالا در زمان شکستن حمایت یا مقاومت است که اهمیت پیدا میکند.

انواع حجم معامله

نوع اول : اندیکاتور حجم (volume) است که معروف ترین،پرکاربردترین و ساده ترین نوع حجم مورد استفاده برای معامله گران تکنیکال است.این نوع از حجم را در نمودارها به صورت میله های سبز و قرمز نشان می دهند که میله های سبز نشان دهنده افزایش حجم معاملات در آن بازه زمانی و میله های قرمز نشان از کاهش حجم معاملات در آن بازه زمانی نسبت به روز قبلش را نشان می دهد.

اندیکاتور حجم معاملات بسیار مهم و پرکاربرد است حتما از این اندیکاتور در تحلیل هایتان استفاده کنید و از آن برای تایید گرفتن از صحت تحلیل هایتان استفاده نمایید.

نوع دوم: از اندیکاتور های حجم معاملاتی٬ اندیکاتور های OBV یا حجم متوازن هستند که انواع مختلف ساده و پیچیده دارند و برای دسترسی به برخی از آنها الزاما باید از کامپیوتر استفاده کرد چون محاسبات سنگینی دارند اما در کل برای OBV ها یا حجم متوازن به نحو ساده می توان گفت که این اندیکاتور ها با ترکیب قیمت و حجم معاملات میزان قدرت تغییر در معاملات را نشان می دهند که بسیار دقیق می باشند.

در تصویر زیر هر دو نوع اندیکاتور های حجم را برایتان به تصویر کشیده ایم. در این تصویر به واگرایی که اندیکاتور حجم متوازن نشان داده و بعد از آن قیمت سهم سقوط کرده توجه نمایید. استفاده از اندیکاتور ها برای تعیین واگرایی اهمیت بسیار بالایی دارد. زیرا در بسیاری از موارد بعد از مشاهده واگرایی شاهد تغییر روند در قیمت سهم خواهیم بود.

با وجود اینکه استفاده از حجم معاملات در تحلیل ها آسان و مهم است بسیاری از آن استفاده نمی کنند؛ همچنین از اصول حجم معامله می توان در تمامی بازار ها از جمله بورس٬ ارز،سکه،آتی و … استفاده کرد.

کاربرد حجم معاملات

آز آمار های حجم معاملات استفاده های زیادی می توان کرد و اغلب به عنوان شاخص تحلیلی دوم بعد از قیمت سهم محسوب می شود. در کل بالا بودن این شاخص نشان از توجه سهام داران و معامله گران به سهم است. وقتی حجم معامله برای یک سهم به صورت مشکوکی بالا می رود می تواند نشان دهنده اتفاقی مهم در سهم باشد.

برای مثال سهمX را در نظر بگیرید که در یک روز سه برابر متوسط حجم یک ماه اخیرش معامله می شود! این اتفاق نمی تواند شانسی و یا بی معنی باشد. این بالارفتن خرید و فروش سهم نشان از اتفاق و یا خبری مهم از سهم می تواند باشد. البته نباید از این توضیحات سوء برداشت شود و با این دیدگاه که هر سهمی که حجم معاملات بالایی دارد برای خرید مناسب است صرفا با همین یک دلیل اقدام به خرید سهم نماییم.

برای درک بهتر نکات این مبحث بهتر است این مطلب را بخوانید: روند و خط روند در تحلیل تکنیکال چیست؟

قبلا گفتیم که یکی از موضوعات مهم و تاثیر گذار در مبحث تحلیل تکنیکال تشخیص روند است. حجم های معاملات این قابلیت را دارند تا روند ها را تایید کنند و همچنین در مورد قدرت آنها سیگنال دهند.

ارتباط بین حجم معاملات و روند به این صورت است که افزایش حجم در روز های مثبت یک روند صعودی نشان از تایید روند دارد و افزایش حجم در روز های منفی یک روند نزولی نشان از تایید روند نزولی دارد. همچنین شکسته شدن حمایت یا مقاومت با حجم بالا اعتبار بسیار بیشتری نسبت به زمانی که با حجم پایین شکسته شوند دارد.

از حجم معاملات برای تایید گرفتن از الگو ها نیز استفاده می شود. یعنی اگر در یک الگو مانند سروشانه صعودی اگر خط گردن با حجم بالا شکسته نشود این الگو از اعتبار لازم برخوردار نیست.

معامله گران معتقدند که طبق آمار ، حجم معاملات جلو تر از قیمت است یعنی تغییراتی که در قیمت ها رخ می دهد در حجم معاملات زودتر اتفاق افتاده؛ پس هر تغییری در حجم معاملات می تواند به پیش بینی قیمت ها کمک کند.

برترین اندیکاتورهای حجم

برای تحلیل بازار های سرمایه، حجم ها کمک زیادی به ما می‌کنند تا بفهمیم که یک سهم ارزش سرمایه گذاری را دارد یا خیر. تیم محتوا کالج تی بورس در این مقاله به بررسی ۳ مورد از برترین اندیکاتورهای حجم خواهد پرداخت. با ما همراه باشید.

حجم چیست؟

در بازارهای سرمایه منظور از حجم، تعداد سهم است و وقتی گفته می‌شود حجم روزانه معاملات منظور تعداد سهم هایی است که در طی آن روز معامله شده است. منظور از حجم میانگین ماه، میانگین تعداد سهم هایی است که در طی یک ماه اخیر معامله شده است.

اگر به تابلوی بازار بورس بروید و نماد مورد نظر را سرچ کنید حتماً با گزینه حجم مبنا رو به رو خواهید شد. هر سهم یا شرکت حجم مبنا، مخصوص به خود را دارد. این حجم مبنا تأثیرگذار بر قیمت پایانی سهم است.

همین طور که در عکس بالا می‌بینید حجم مبنا شرکت نفت سپاهان با نماد شسپا عدد ۴۲۰۰۰۰ هست و قیمت پایانی سهم عدد ۲۰۴۸۳.

اگر قیمت پایانی شرکت شسپا بخواهد تا قیمت ۲۱۰۰۰ رشد کند باید ۴۲۰۰۰۰ سهم در قیمت ۲۱۰۰۰ ریال معامله شود تا قیمت پایانی سهم به این رقم برسد.

کاربرد حجم چیست؟

همین‌طور که گفتیم منظور از حجم، تعداد سهام است. حجم ها می‌توانند باعث ورود پول به سهم شوند. ورود پول به سهم یعنی ورود خریدار به سهم. وقتی خریدار به سهم وارد می‌شود به منزله افزایش قیمت سهم است. در حالت کلی حجم ها باعث جابه جا شدن پول می‌شوند. در ادامه در مورد آن صحبت خواهیم کرد.

چگونه ورود پول به سهم را تشخیص دهیم؟

برای تشخیص ورود پول به سهم دو گزینه رو باید مد نظر داشت.

• حجم معامله روز، از میانگین حجم معاملات ماهانه بیشتر باشد.
• قیمت روز سهم مثبت باشد.

اگر این دو فاکتور مهم بالا رعایت شده باشد می‌توان گفت که ورود پول به سهم اتفاق افتاده است. خریداران وارد سهم شده‌اند که گزینه بسیار مثبتی است.

چگونه خروج پول از سهم را تشخیص دهیم؟

برای تشخیص خروج پول از سهم دو فاکتور را باید مد نظر داشت.

• حجم معاملات روز، از میانگین حجم ماه بیشتر باشد
• قیمت روز سهم منفی باشد

اگر دو فاکتور بالا رعایت شده باشد می‌توان گفت پول از سهم خارج شده است که یک اتفاق بد برای سهم است.

در ادامه در مورد ۳ تا از برترین اندیکاتورهای نشان دهنده حجم صحبت خواهیم کرد و با ما همراه باشید.

اندیکاتور accumulation

مبنای این اندیکاتور، حجم است و تحلیل تکنیکی را انجام می‌دهد. نام دیگر این اندیکاتور، اندیکاتور تراکم/توزیع است و با اسم a\d هم شناخته شده است. و کار اصلی آن نشان دادن ورود یا خروج پول است که این کار را از طریق صعود یا نزول انجام می‌دهد.

در قسمت تنظیمات این اندیکاتور، دو گزینه tick و real وجود دارد. اگر گزینه tick را انتخاب کند اندیکاتور بر اساس تعداد معاملات تنظیم می‌شود. اگر گزینه real انتخاب کنید اندیکاتور بر اساس حجم معاملات تنظیم می‌شود.

همان‌طور که در عکس بالا می‌بینید سهم شسپا در بخش اول( قسمت قرمز رنگ)، اندیکاتور a\d روند رنجی رو پیش رو دارد. همین‌طور نمودار سهم هم تقریباً در یک روند رنج قرار دارد.

اما در بخش دوم(قسمت زرد رنگ) اندیکاتور شروع به رشد کرده و روند صعودی رو در پیش گرفته. نمودار سهم هم رشد خوبی داشته و افزایش قیمت رو شاهد هستیم.

همان‌طور که در عکس بالا می‌بینید سهم البرز، اندیکاتور a\d در بخش اول( قسمت زرد رنگ) روند نزولی دارد. و همچنین نمودار سهم هم در روند نزولی به سر می‌برد.

ولی در بخش دوم(قسمت قرمز رنگ)، اندیکاتور a\d در روند صعودی قرار دارد ولی سهم در روند نزولی است. در اینجا می‌توان گفت تحلیل اندیکاتور این است که سهم از روند نزولی حال حاضر خارج می‌شود و در روند صعودی قرار خواهد گرفت.

اندیکاتور money flow index

اندیکاتور MFI یکی از برترین اندیکاتورهای حجم می‌باشد که وظیفه تشخیص گردش پول دارد.

این اندیکاتور دارای دو خط ۸۰ و ۲۰ می‌باشد و بوسیله این دو خط می‌توان نقاط ورود و خروج به سهم را تشخیص داد. در ادامه به نقاط ورود و خروج به سهم را بررسی خواهیم کرد با ما همراه باشید.

در قسمت تنظیمات این اندیکاتور، دو گزینه tick و real وجود دارد. اگر گزینه tick را انتخاب کند اندیکاتور بر اساس تعداد معاملات تنظیم می‌شود. اگر گزینه real انتخاب کنید، اندیکاتور بر اساس حجم معاملات تنظیم می‌شود.

سیگنال خرید

وقتی نمودار اندیکاتور MFI، خط ۲۰ را به سمت پایین بشکند، می‌توان گفت سهم داخل منطقه اشباع فروش شده است. به این معنی که فروشندگان از فروش خسته شده اند و وقت ورود فروشندگان است.

سیگنال قطعی خرید زمانی صادر می‌شود که روند، خط ۲۰ را به سمت بالا بشکند همان‌طور که در عکس بالا می‌بینید سهم هرمز بعد از شکست خط ۲۰ رشد خوبی را داشته است.

سیگنال فروش

وقتی اندیکاتور MFI خط ۸۰ را به سمت بالا بشکند می‌توان گفت سهم وارد منطقه اشباع خرید شده است. به این معنی که خریداران از خرید خسته شده اند و وقت وارد شدن خریداران است.

سیگنال قطعی فروش زمانی صادر می‌شود که روند، خط ۸۰ رو به سمت پایین بشکند همان‌طور که در عکس بالا می‌بینید سهم کچاد بعد از صادر شدن سیگنال خروج در روند نزولی قرار گرفته و ریزش داشته است.

اندیکاتور volume

این اندیکاتور حجم معاملات یا تعداد معاملات رو در یک بازه زمانی معین نشان می‌دهد. می‌توان گفت یکی از اندیکاتور های پرطرفدار حجم است.

حالت کلی این اندیکاتور به‌صورت میله‌های سبز و قرمز می‌باشد که میله‌های سبز نشان دهنده افزایش حجم یا تعداد است و میله‌های قرمز نشان دهنده کاهش حجم یا تعداد است.

در قسمت تنظیمات این اندیکاتور، دو گزینه tick و real وجود دارد. اگر گزینه tick را انتخاب کند اندیکاتور بر اساس تعداد معاملات تنظیم می‌شود و اگر گزینه real ا انتخاب کنید اندیکاتور بر اساس حجم معاملات تنظیم می‌شود.

همانطور که در عکس بالا سهم کماسه می‌بینید میله های صعودی و افزایش ارتفاع میله ها باعث افزایش حجم می‌شود که این اتفاق افتاده و افزایش میله ها باعث رشد سهم شده است.

در عکس بالا سهم ارفع رو مشاهده می‌کنید این سهم در عکسی که مشاهده می‌کنید به محض کاهش میله‌ها و تشکیل میله‌های نزولی، نمودار سهم هم روند نزولی خودش رو آغاز کرده است.

اندیکاتور حجم معاملات فارکس

در دنیای بورس فارکس، شما باید به اندیکاتور ها و متغیر های زیادی توجه داشته باشید. اندیکاتور حجم معاملات فارکس یکی از همین اندیکاتور های به شدت مهم به حساب می آید که می تواند بر روی فعالیت های اصلی شما تاثیرات زیادی داشته باشد. جالب است بدانید که این اندیکاتور اهمیت زیادی دارد ولی، نادیده گرفته می شود.

اندیکاتور حجم معاملات فارکس چیست؟

همانطور که در قسمت های قبل تر هم گفته شد، اندیکاتور حجم معاملات فارکس تعداد معاملات و حجم معاملات در یک بازه قیمتی و زمانی خاص را به ما نشان می دهد. این اندیکاتور نسبتا ساده بوده و خیلی توسط معامله گر های بازار بورس فارکس، مورد استفاده قرار نمی گیرد. جالب است بدانید که این مسئله می تواند اهمیت زیادی داشته باشد و با استفاده از این مسئله شما می توانید سود خود را افزایش دهید. همچنین، استفاده از این اندیکاتور باعث می شود تا شما میزان ضرر خود را کاهش دهید. این اندیکاتور می تواند کاربرد های نسبتا زیادی داشته باشد. مثلا با استفاده از آن شما می توانید قوی بودن و ضعیف بودن روند معامله را تشخیص دهید.

اندیکاتور حجم معاملات فارکس

موارد مهم درون این اندیکاتور

اندیکاتور حجم معاملات فارکس می تواند شامل ستون ها و موارد مختلفی باشد که آنها را با هم بررسی می کنیم. این اندیکاتور می توان نشان دهنده شروع یک روند جدید در بازار نیز باشد. حجم معاملاتی پایین یعنی معامله گر ها علاقه ای به انجام معامله در بازار مورد نظر ندارند. در این ا ندیکاتور حجم داد و ستد ها به صورت ستون های عمودی به کاربران نمایش داده می شود. این مسئله می تواند بسته به نرم افزار شما متغیر باشد. پس، شما باید اطلاعات مربوط به نرم افزار مورد استفاده خود را بررسی کنید. با استفاده از این اندیکاتور در بازار بورس فارکس شما می توانید الگوی معامله را نیز به دست آورید.

نتیجه گیری:

در این مقاله از اهمیت حجم ها و اطلاع پیدا کردیم و اینکه چگونه می‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم. در ادامه به بررسی ۳ مورد از برترین اندیکاتورهای حجم نیز پرداختیم. اندیکاتور های زیادی هستند که به ما در تشخیص درست سهام برتر کمک می‌کند و استفاده از آن ها برای ما کاملاً ضروری و حیاتی است.

به نظر شما کدام یک از این ۳ اندیکاتور کمک بیشتری به ما در تحلیل تکنیکال و همچنین تشخیص سهام برتر می‌کند؟

آموزش کامل تعیین حجم معامله در فارکس | با چه حجمی وارد معامله شویم؟

یکی از مسائل مهم در هنگام ترید کردن تعیین حجم معامله در فارکس است.

زمانی که شما معامله‌ای را باز می‌کنید، در صورتی که حجم ورودی شما، متناسب با میزان سرمایه شما نباشد، به زودی باید منتظر از بین رفتن تمام سرمایه خود باشید.

ما در این مقاله شما را با اصول تعیین حجم در فارکس آشنا می‌کنیم تا بتوانید با رعایت این اصول، از ضررهای بزرگ و نادرست، جلوگیری کنید.

چطور میزان حجم را در هر معامله محاسبه کنیم؟

فرض کنید، شما دارای 1000 دلار سرمایه هستید.

درصورتی‌که شما یک معامله با حجم‌های بیشتر از 1 لات روی چارتی مثل طلا بازکنید، به هر حرکت کوچکی که بازار انجام می‌دهد، شما مقادیر زیادی ریسک را متحمل می‌شوید.

برای محاسبه این میزان و تعیین حجم در فارکس باید با موارد زیر آشنا باشید.

pip Value

شما برای این‌که بدانید به ازای هر میزان از تغییرات قیمت، چه مقدار در سود و یا ضرر می‌روید، نیاز داری تا با مفهوم پیپ ولیو آشنا شوید.

این میزان از حاصل‌ضرب حجم معامله در میزان تغییرات برحسب پیپ و میزان پیپ در هر چارت است.

بله! در هر چارت، شما میزان پیپ ولیو متفاوتی رادارید.

البته در این میان برخی از نمودارها، مقدار pip value یکسانی نیز دارند.

برای مثال در جفت ارز EURUSD میزان پیپ برابر با 0.0001 است.

یعنی هر بار که مقدار قیمت به‌اندازه 0.0001 تغییر می‌کند، می‌گوییم که به‌اندازه یک پیپ تغییر کرده است.

حال فرض کنید یک معامله با حجم 0.1 لات، روی جفت ارز EURUSD بازکرده‌اید و به‌اندازهٔ 20 پیپ در سود هستید.

برای محاسبه این‌که ازنظر مبلغ، چه مقدار در سود هستید باید معادله زیر را حل کنید.

میزان حجم معامله برحسب واحد (نه لات) X میزان تغییرات قیمت برحسب پیپ X اندازه اعشار هر پیپ در نماد موردنظر

توجه کنید همان‌طور که گفته شد در جفت ارز EURUSD میزان اعشار هر پیپ برابر با 0.0001 است.

این میزان برای نمادهای مختلف ممکن است متفاوت باشد، لذا برای انجام دقیق تعیین حجم در فارکس، به صفحه آموزش فارکس در وب‌سایت ما مراجعه کنید و در مورد واحد pip مطالعه کنید.

طبق جدول زیر، 0.1 لات برابر با 10,000 واحد است.

از ضرب این مقدار در میزان تغییرات قیمت و اندازه اعشار نماد EURUSD، مقدار مبلغی که ما در سود هستیم را می‌توان محاسبه کرد.

10,000X 0.0001 X20= 20 USD

یعنی شما با حجم 0.1 لات و 20 پیپ فاصله از نقطه ورودتان، 20 دلار وارد سود می‌شوید.

محاسبه ریسک

پس‌ازاین که با مفهوم pip value آشنا شدید و فهمیدید که به ازای تغییرات قیمت، شما به چه میزان وارد سود یا ضرر می‌شوید، نیاز دارید تا این میزان را از قبل مشخص کنید.

مقدار سود یا ضرر شما در هر معامله، اصلی‌ترین مؤلفه در تعیین حجم در فارکس است.

فرض کنید که شما دارای 1000 دلار سرمایه هستید.

با چنین سرمایه‌ای اگر طوری معامله کنید که در هر معامله، 200 دلار ریسک کنید، یعنی اگر معامله با ضرر بسته شد، 200 دلار ضرر کنید، به‌زودی اکانت خود را کال خواهید کرد.

یعنی تمام سرمایه خود را از دست خواهید داد.

علت این امر در این است که اگر شما 5 معامله متوالی را در فارکس، ضرر کنید، دیگر پولی برای شما نخواهد ماند.

توجه کنید که ضررهای متوالی در فارکس، مخصوصاً اگر تازه‌کار باشید به‌شدت شایع است.

شما در چنین حالتی، 20 درصد از کل سرمایه خود را در هر معامله درگیر کرده و در معرض ریسک قرار داده‌اید.

توجه کنید که مقدار 20 درصد از 1000 دلار، برابر با همان 200 دلار است که در مثال آوردیم.

این میزان 20 درصد برای یک تریدر حرفه‌ای و باتجربه نیز بسیار زیاد است.

توجه کنید که عمده تریدرها متناسب با استراتژی معاملاتی خود و همچنین میزان سرمایه‌ای که در دست دارند، بین 5 الی 10 درصد از سرمایه خود را در هر معامله ریسک می‌کنند.

این میزان حتی به‌ ندرت به بیش از 2 درصد می‌رسد.

توصیه می‌شود که همواره کم‌تر از 2 درصد از کل سرمایه خود را در هر ترید ریسک کنید.

یعنی به‌طور مثال اگر 1000 دلار سرمایه‌ دارید، حجم‌ترید خود را با توجه به اصولی که در بالا گفته شد، طوری انتخاب کنید که نهایتاً در هر ترید 20 دلار ضرر کنید.

تعیین حجم در فارکس با استفاده از متاتریدر

در این نرم‌افزار پس‌ از این که میزان حجم ورودی خود را محاسبه کردید، باید آن را در بخشی که در تصویر زیر مشخص کرده‌ایم وارد کنید.

توجه کنید که این حجم را برحسب لات وارد کنید (نه واحد).

به نظر من انتخاب حجم معامله صحیح، مهم‌ترین مهارتی است که یک معامله‌گر فارکس باید آن را داشته باشد. درست است؛ حجم معامله صحیح یا پوزیشن سایز، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

اما قبل از آنکه به جزئیات پوزیشن سایز بپردازیم، بهتر است آن را تعریف کنیم.

حجم معامله صحیح چیست؟

به بیان ساده حجم معامله صحیح یعنی مقدار Lot را برای خرید یا فروش به درستی تعیین کنیم. به عبارت دیگر، باید پوزیشن سایز را در سطحی نگه دارید که شما را در سطح مناسبی از ریسک حفظ کنند.

چرا حجم معامله صحیح مهم است؟

حجم معامله صحیح یک عنصر کلیدی در مدیریت ریسک است، و مدیریت ریسک است که تعیین می‌کند آیا می‌توانید یک روز دیگر هم ترید کنید یا نه. مدیریت ریسک می‌تواند از بیش حد خطر کردن و نابود کردن حسابتان جلوگیری کند.

مطمئنا اگر در یک شرط‌‌بندی بزرگی شرکت کنید، در صورت برنده شدن، سود زیادی به جیب می‌زنید، اما اگر ببازید چه اتفاقی می‌افتد؟ لازم نیست پیشگو باشیم، به راحتی می‌توان متوجه شد که در صورت باخت هم ضرر بزرگی به شما وارد می‌شود.

اگر ندانید چگونه باید حجم معامله صحیح تعیین کنید، ممکن است معاملاتی انجام دهید که برای شما خیلی بزرگ باشد. در چنین مواردی حتی اگر بازار فقط چند پیپ علیه شما حرکت کند، ضرر بزرگی به شما وارد می‌شود.

چگونه از بیش از حد ریسک کردن جلوگیری کنیم؟

شناسایی کنید و اعتراف کنید

هیچ کس کاری را بدون دلیل انجام نمی‌دهد. افراد پرخور فقط به این دلیل که می‌توانند پرخوری کنند، زیاد نمی‌خورند.

در بازار فارکس رایج است که برخی معامله‌گران بیش از حد خطر می‌کنند، حتی زمانی که تجربه گذشته‌شان نشان می‌دهد که تصمیم‌شان اشتباه است. اما چرا این کار را می‌کنند؟

کمی تأمل بیشتر نشان می‌دهد که چیزی بیشتر از حرص و طمع باعث چنین تصمیم‌ها و رفتارهایی می‌شود.

در اکثر معامله‌گران رفتارهای بلندپروازانه با حس ارزشمندی نسبت مستقیم دارد. معامله‌گران به امید موفقیت و سود بزرگ معامله می‌کنند. و همین تصور سود بزرگ باعث می‌شود آنها نسبت به خودشان احساس خوبی داشته باشند.

اما مشکل اینجاست که آنها تصور ضرر بزرگ را ندارند و فکر نمی‌کنند اگر موفق نشوند چه بلایی ممکن است سرشان بیاید. و وقتی بازار و قیمت‌ها خلاف مسیر آنها حرکت کند، معمولا نمی‌توانند احساسات‌شان را کنترل کنند.

برای حل این مشکل ابتدا باید اعتراف کرد که واقعا مشکلی وجود دارد و این باعث می‌شود معامله‌گر متوجه شود که طرزفکرش نادرست است. با گذشت زمان و تلاش آگاهانه، معامله‌گر متوجه خواهد شد که این موقعیت‌های معاملاتی نیستند که ارزش او را تعیین می‌کنند.

محدودیت‌هایتان را شناسایی کنید

معامله‌گر باید میزان تحملش نسبت به خطر را ارزیابی کند، و بداند خطرپذیری‌اش چه قدر است. اینجا طیفی هست که یک طرف آن ریسک‌جویی است و طرف دیگر ریسک‌گریزی.

شما می‌دانید کجای این طیف هستید؟

هر چند بیشتر معامله‌گران درصد ثابتی از حساب‌شان را ریسک می‌کنند، اما هیچ میزان واحدی که برای همه جوابگو باشد، وجود ندارد.

قبل از اینکه دست به حساب و کتاب بزنید و از ریاضی کمک بگیرید، باید محدودیت‌های روانی خودتان را برای تعیین میزان ریسک بسنجید. اگر در این باره هنوز مطمئن نشده‌اید، عجله نکنید و آهسته قدم بردارید.

پوزیشن سایزتان را با توجه به میزان تحمل‌تان نسبت به ضررهای احتمالی تعیین کند.

قاعده اصلی این است که پوزیشن سایز را به اندازه کافی کوچک نگه دارید تا حتی وقتی ضرر کردید، هیچ واکنش احساسی نتواند شما را از حرکت و ادامه مسیر بازدارد.

تریدرها معمولا این اشتباه را مرتکب می‌شوند که فقط بر روی پیدا کردن بهترین نقاط ورود و خروج تمرکز می‌کنند.

اما آنچه معامله‌گران موفق و ناموفق را متمایز می‌کند، مدیریت ریسک است. این چیزی است که هرگز نباید تصور کنید بدیهی و واضح است.

و اولین قدم برای مدیریت ریسک درست، تعیین حجم معامله صحیح است.

جمع‌بندی و خلاصه تعیین حجم در فارکس

شما برای تعیین حجم معاملات خود نیاز به چند مؤلفه زیر دارید.

با داشتن این ۳ مقدار و با توجه به توضیحات بالا قادر خواهید بود تا حجم معاملات خود را در هر ترید مشخص کنید.