برخی از ویژگی های ETF


قیمت ETF به طور معمول با حرکت قیمت دارایی پایه همبستگی بالایی دارد؛ زیرا در غیر اینصورت اگر قیمت‌ها بیش از حد اختلاف داشته باشند، سرمایه‌گذاران می‌توانند از اختلاف اسپرد بین ETF و دارایی پایه، اقدام به آربیتراژ کنند.

تشریح مهمترین اهداف صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس(etf)

معاون امور بانکی، بیمه و شرکتهای دولتی وزارت اقتصاد در برنامه "گفتگوی ویژه خبری" شبکه دوم سیما گفت: از جمله مهمترین اهداف صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس(etf) تعریف شده از سوی دولت در سال 99 مردمی کردن اقتصاد و افزایش ضریب نفوذ بورس در جامعه است.

به گزارش شمانیوز به نقل از روابط عمومی بانک رفاه، عباس معمارنژاد با بیان اینکه برخلاف این گفته که دولت برای جبران کسری بودجه اقدام به راه اندازی چنین صندوق هایی کرده است، اظهار داشت:هدف اصلی دولت از فروش صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس(etf)،کسب درآمد نیست بلکه دولت به دنبال ایجاد فرصت برای سرمایه گذاری مولد و سهامدار شدن مردم در شرکت های بنیادی، ارزشمند و معظم دولتی است.

وی تصریح کرد: اولین ویژگی صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس(etf) تعریف شده دولت را می توان مرکب بودن از چند سهم و به تبع آن ریسک پایین عنوان کرد.

وی با اشاره به موضوع جذاب سازی عرضه واحد های صندوق های واسطه گری مالی یکم (etf) گفت: کوتاه شدن مدت خواب دو ماهه این صندوق به یک ماه و اینکه خریداران می توانند پس از یک ماه دارایی خود را بفروشند یکی از موارد جذاب برای خرید واحد های صندوق مذکور محسوب می شود.

وی تصریح کرد: برای پذیره نویسی صندوق واسطه گری مالی یکم نیازی به کد بورسی نیست و مردم می توانند فقط با کد ملی و مراجعه به شعب برخی بانک ها و یا کارگزاری های سراسر کشور پذیره نویسی را انجام دهند.

معاون امور بانکی، بیمه و شرکتهای دولتی وزارت اقتصاد تاکید کرد: هر ایرانی که دارای کد ملی باشد می تواند پذیره نویسی را انجام دهد.

معمارنژاد افزود: سرپرستان خانوار هم می توانند برای فرزند یا همسر خود اقدام به خرید نمایند اما برای انجام معاملات آینده این صندوق در تابلوی بورس اوراق بهادار، دارا بودن کد بورسی الزامی است.

وی با بیان اینکه هر 10 هزار تومان واحد های این صندوق به قیمت روز بازار حدوداً 17 هزار تومان می ارزد ادامه داد: سهم های درون صندوق واسطه گری مالی یکم در حال حاضر در بازار با قیمت بیشتری معامله می شوند و با توجه به پایین بودن ریسک صندوق ها در سراسر دنیا خرید واحد های صندوق واسطه گری مالی یکم کاملاً توجیه اقتصادی دارد.

گفتنی است، وزارت امور اقتصادی و دارایی، عرضه باقیمانده سهام دولت در سه بانک صادرات، تجارت، و ملت و دو شرکت بیمه البرز و اتکائی امین را در قالب صندوق واسطه گری مالی یکم(ETF) از تاریخ سیزدهم اردیبهشت ماه و از طریق شعب و درگاه های غیر حضوری 14 بانک منتخب آغاز و تا ساعت 24 مورخ ۹۹/۲/۳۱ ادامه خواهد یافت.

معاملات ETF آتی بیت کوین چیست؟ نقطه تلاقی بازار سهام و بازار رمز ارزها

ETF آتی بیت کوین

ETF آتی بیت کوین یک صندوق قابل معامله در بورس است که به مردم اجازه می‌دهد بدون نیاز به خرید و فروش این ارز، در سود و زیان آن شریک شوند. صندوق‌های قابل معامله در بازار، محصولات مالی قانون‌گذاری شده‌ای هستند که می‌توانند شامل طیف وسیعی از دارایی‌ها باشند و ای تی اف آتی بیت کوین از جمله آنهاست. در این مطلب به معرفی این مفهوم و تفاوت آن با ETF بیت کوین می‌پردازیم.

صندوق قابل معامله آتی بیت کوین، به سرمایه‌گذاران روش دیگری برای کسب سود از حرکات قیمت معاملات آتی بیت کوین پیشنهاد می‌دهد. به جای پیگیری طیف وسیعی از دارایی‌ها، هر سهم ETF آتی بیت کوین، توسط قراردادهای آتی بیت کوین پشتیبانی می‌شود. سرمایه‌گذاران می‌توانند ETF را درست مانند سهام خرید و فروش کنند. اما برخلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سهام ETF را می‌توان در هر زمانی در ساعات معاملاتی بازار خرید و فروش کرد.

ETF قرارداد آتی بیت کوین چیست؟

قرارداد آتی ارز دیجیتال چیست

معاملات آتی بیت کوین نوعی ابزار معاملاتی مشتقه است که در آن دو طرف برای خرید یا فروش بیت کوین با قیمت از پیش تعیین شده در زمان سررسید، اقدام به معامله می‌کنند. مشتقه یک اصطلاح برای هر قرارداد تجاری است که قیمت دارایی پایه را ردیابی می‌کند.

در حقیقت، معامله‌گر موافقت می‌کند که بیت کوین را بدون توجه به قیمت نهایی، با قیمت خاصی در یک تاریخ خاص خریداری کرده یا بفروشد. تاریخ توافق شده یعنی زمانی که هر دو طرف باید تعهدات خود را انجام دهند که به عنوان تاریخ تسویه قرارداد یا تاریخ سررسید شناخته می‌شود.

هنگامی که قرارداد آتی بیت کوین منقضی می‌شود، هر یک از طرفین برای خرید بیت کوین باید آن را با وثیقه یا تخفیف خریداری کنند (زیرا بعید است که قیمت بیت کوین دقیقا همان قیمتی را داشته باشد که در زمان انعقاد قرارداد در آن قیمت معامله می‌شد). مبلغی که شخص باید بپردازد به قیمت بازار (که به عنوان قیمت لحظه‌ای نیز شناخته می‌شود) و زمان و ارزش هر یک از قراردادهای آتی که در اختیار دارند، بستگی دارد.

در زیر برخی از جزئیات مهمی که باید درباره قراردادهای آتی بیت کوین بدانید ذکر شده است:

  • توجه داشته باشید که هر قرارداد دو طرف دارد. اگر شخصی سود کند، طرف دیگر قرارداد متحمل ضرر می‌شود.
  • قراردادهای آتی همیشه تاریخ انقضا دارند. سرمایه گذاران ممکن است تصمیم بگیرند که قرارداد خود را قبل از انقضای قرارداد به طرف دیگری بفروشند یا تا زمان انقضا منتظر بمانند تا قراردادها تسویه شوند.
  • قیمت قرارداد آتی بیت کوین و قیمت بازار این ارز، بدلیل معاملات تریدرهای فیوچرز، معمولا با هم متفاوت‌اند. اگر افراد بیشتری روی افزایش قیمت بیت کوین شرط بندی کنند، ارزش قرارداد به طور طبیعی بالاتر از قیمت این ارز در بازار خواهد بود. برعکس این مورد زمانی اتفاق می‌افتد که معامله‌گران بیشتری پیش بینی که قیمت این کوین در آینده کاهش می‌یابد. در بیشتر موارد، قیمت قراردادهای آتی بیت کوین و قیمت بازار آن، با نزدیک شدن به تاریخ سررسید قراردادها همگرا می‌شوند.

ETF آتی بیت کوین چیست؟

ETF آتی بیت کوین

ETF حرکات قیمتی دارایی مربوطه را ردیابی می‌کند. این روش به عنوان راهی برای کسب سود از روند قیمت دارایی بدون نیاز به مالکیت فیزیکی آن است. در ای تی اف بیت کوین، معیار ارزیابی سهم، قیمت اسپات بیت کوین است.

قیمت ETF به طور معمول با حرکت قیمت دارایی پایه همبستگی بالایی دارد؛ زیرا در غیر اینصورت اگر قیمت‌ها بیش از حد اختلاف داشته باشند، سرمایه‌گذاران می‌توانند از اختلاف اسپرد بین ETF و دارایی پایه، اقدام به آربیتراژ کنند.

همین امر در مورد ETF بیت کوین نیز صدق می‌کند. یک رویکرد متداول این است که قیمت ETF بیت کوین به قیمت خود خزانه این ارز متصل باشد. تنها کاری که صندوق باید انجام دهد این است که به طور مداوم اطمینان حاصل کند که بیت کوین کافی در اختیار دارد تا بتواند ارزش ETF بیت کوین خود را ارزیابی کند.

در حالی که این رویکرد یکی از موثرترین سیستم‌ها برای ایجاد ETF بیت کوین تلقی می‌شود، به نظر می‌رسد کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده چندان پذیرای ایده ETF بیت کوین با پشتوانه فیزیکی نبوده است. با این حال، رئیس SEC، گری جنسلر (Gary Gensler)، اشاره کرد که ممکن است تصویب ETF آتی بیت کوین، به ویژه که قیمت قراردادهای آتی را ردگیری می‌کند، در بورس تجاری شیکاگو (CME) تایید شود.

بنابراین، ETF آتی بیت کوین دقیقا مانند ای تی اف بیت کوین است؛ اما به جای وابسته بودن به قیمت اسپات بیت کوین به قیمت این دارایی در بازار آتی وابسته است.

در اصل، ارزش صندوق قابل معامله آتی بیت کوین با توجه به حرکات قیمتی آتی بیت کوین محاسبه می‌شود. در مورد ای تی اف آتی بیت کوین، شرکت صادر کننده ETF باید در بازار آتی بیت کوین موقعیت معاملاتی داشته باشد و قیمت ETF را به قراردادهای آتی بیت کوین متصل کند.

تفاوت ETF آتی و صندوق قابل معامله بیت کوین در چیست؟

همانطور که قبلا توضیح داده شد، ارزش ETF بیت کوین توسط بیت کوین واقعی ارزیابی می‌شود، در حالی که ETFهای آتی بیت کوین با مشتقات بیت کوین (قراردادهای آتی) پشتیبانی می‌شوند.

قیمت آتی بیت کوین ممکن است از قیمت لحظه‌ای بیت کوین به دلیل احساسات بازار غالب متفاوت باشد، بنابراین ETFهای آتی بیت کوین نیز ممکن است گاها قیمت بیت کوین را به صورت نادرست ردیابی کنند. در مورد ETF بیت کوین، به دلیل این واقعیت که ETF توسط بیت کوین واقعی پشتیبانی می‌شود، ریسک واگرایی بین قیمت‌ها وجود ندارد.

معایب ای تی اف آتی بیت کوین چیست؟

صندوق قابل معامله در بورس بیت کوین ETF Bitcoin

مهم‌ترین مسئله مربوط به ETFهای آتی بیت کوین، حول و حوش دقت ردیاب‌های قیمت آنهاست. وقتی قیمت آتی بیت کوین بیشتر از قیمت اسپات آن باشد، می‌توان گفت ETF به طور دقیق قیمت BTC را دنبال نمی‌کند. این وضعیت به عنوان کانتانگو (Contango) شناخته می‌شود و برای سرمایه‌گذاراني که دارای ETFهای آتی برخی از ویژگی های ETF بیت کوین هستند، مضر است. نقطه مقابل آن عقب افتادگی قیمت (Backwardation) نامیده می‌شود و زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت آتی کمتر از قیمت اسپات باشد.

در سررسید قراردادهای آتی بیت کوین، صندوق صادرکننده ETF آتی بیت کوین باید قراردادها را لغو کند (یعنی تمدید قراردادها با فروش قراردادهای تقریبا منقضی شده و استفاده از درآمد آن برای خرید قراردادهای جدید با تاریخ انقضای بیشتر). در سناریویی که قیمت قراردادهای آتی بیت کوین کمتر از قیمت قرارداد جدید است، درآمد حاصل از فروش قراردادهایی که در حال انقضا هستند، برای خرید همان تعداد قرارداد که در تاریخی در آینده منقضی می‌شود، کافی نخواهد بود. این وضعیت بر عملکرد ETF تاثیر منفی خواهد گذاشت.

جمع بندی

در این مقاله، در مورد ETF آتی بیت کوین و تفاوت آن با صندوق قابل معامله عادی بیت کوین پرداختیم. ETF آتی بیت کوین نوع دیگری از محصولات مالی رگوله شده است که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که به طور غیر مستقیم در روند بازار اولین ارز دیجیتال سهیم باشند و از آن کسب درآمد کنند. ویژگی اصلی ای تی اف آتی بیت کوین این است که به جای وابسته بودن به قیمت اسپات BTC به قیمت قراردادهای آتی آن وابسته است.

جزئیات عرضه ETF‌های بعدی دولت مشخص شد

گروه اقتصادی: معاون سازمان خصوصی سازی جزئیات ETF‌های بعدی (صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله) که قرار است در بورس عرضه شوند را اعلام کرد.

جزئیات عرضه ETF‌های بعدی دولت مشخص شد

ابوالقاسم شمسی جامخانه با اشاره به عرضه سهام دولت در قالب ETF، اظهار کرد:ETF پالایشی کار‌ها درحال انجام است. در این راستا تصمیم اولیه دولت چهار پالایشگاه تبریز، اصفهان، تهران و بندرعباس بود. درحال حاضر طبق مصوبه هیات واگذاری، دو تا از پالایشگاه‌ها بلوکی عرضه می‌شود.وی ادامه داد: پالایشگاه تبریز که آگهی شد و پالایشگاه بندر عباس هم به زودی آگهی می‌شود؛ بنابراین باقی مانده سهام دولت در پالایشگاه‌های نفت تهران و اصفهان، در قالب ETF پالایشی عرضه خواهد شد.معاون شرکت‌ها و قیمت‌گذاری بنگاه‌های سازمان خصوصی سازی برخی از ویژگی های ETF با بیان اینکه سومین ETF صنایع فلزی و خودروسازی است، عنوان کرد: این صندوق شامل فولاد مبارکه و صنایع مس و سهام متعلق به دولت در سایپا و ایران خودرو می‌شود. در حال انجام کار‌ها و مکاتبات هستیم. سهام برخی از این شرکت‌ها در وثیقه بانک‌ها قرار دارند که از وزارت صمت تقاضا شد که وثیقه جایگرین تعیین کند. با توجه به اینکه در این راستا، مصوبه هیات وزیران وجود دارد امیدواریم با دستور وزیر صمت این کار سرعت بگیرد.بر اساس این گزارش، شورای عالی بورس بر اساس قانون بودجه امسال و همچنین به استناد اصل ۴۴، در جلسه یازدهم فروردین ماه، ساز و کار اجرایی واگذاری باقی مانده سهام دولتی شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه را تصویب کرد و این مصوبه شانزدهم فروردین ۱۳۹۹ توسط وزیر امور اقتصادی و دارایی تقدیم معاون اول رییس‌جمهور شد.

سهام دولت در کدام بخش‌ها عرضه خواهد شد؟
در واقع داستان از این قرار بود که دولت قصد داشت سهام خود در شرکت‌های دولتی را در بورس عرضه کند و در این راستا سه صندوق تعریف شد که شامل شرکت‌هایی می‌شود که در حال حاضر در بورس وجود دارند. این سه صندق شامل صندوق واسطه‌گری مالی، پالایشی (چهار پالایشگاه به ارزش ۲۲ هزار میلیارد تومان) و صنایع فلزی و خودروسازی می‌شود.در این راستا، پذیره‌نویسی نخستین صندوق که شامل باقیمانده سهام دولت در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات ایران و بیمه‌های البرز و اتکایی امین می‌شد، اواسط اردیبهشت آغاز و معامله آن نیز تقریبا یک ماه پس از پدیذه‌نویسی تحت نماد دارایکم آغاز شد.ویژگی بارز این واگذاری، بهره مندی کلیه ایرانیان از تخفیف ۲۰ درصدی بود. سقف سرمایه گذاری هر شخص حقیقی (هر کد ملی) ۲۰ میلیون ریال (دو میلیون تومان) تعیین شده بود. پذیره نویسی برای هر فرد دارای کد ملی امکان‌پذیر بوده و محدودیت سنی برای متقاضیان وجود نداشت.

صندوق بعدی کدام است؟
با توجه به اینکه صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس سه صندوق برخی از ویژگی های ETF واسطه گری مالی، خودروسازی و صنایع فلزی و صنایع پالایش نفت و پتروشیمی هستند، این سوال وجود داشت که آیا فردی که با کد ملی یا کد بورسی خود در صندوق اول (واسطه گری مالی یکم) تا سقف دو میلیون تومان پذیره نویسی می‌کند، امکان پذیره نویسی در سایر صندوق‌ها را دارد یا خیر؟ باید گفت منعی برای پذیره نویسی در سایر صندوق‌ها در شرایط مذکور وجود ندارد؛ بنابراین تخفیف در نظر گرفته شده فقط برای یک صندوق اعمال می‌شود.هر چند دارایکم آنطور که باید و شاید مورد استقبال مردم قرار نگرفت و درحالی که باید ۱۷ هزار میلیارد تومان وجه جذب می‌کرد، اما فقط ۶۰۰۰ میلیارد تومان جذب کرد، اما بازدهی خوب این صندوق (افزایش ۲.۷ برابری این صندوق) باعث شده بسیاری از مردم برخی از ویژگی های ETF منتظر صندوق بعدی که قرار است از سوی دولت عرضه شود بنشینند.بر این اساس، به گفته مدیرعامل بورس تهران، بین دو صندوق باقی‌مانده پالایشی و صنایع فلزی و خودرو، دومین صندوق قابل معامله که قرار است در بورس عرضه شود مربوط به صنایع فلزی و خودرویی است. البته زمان عرضه این صندوق هنوز مشخص نیست و طبق گفته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، هنوز دولت از این سازمان ETF جدید درخواست نکرده است.

پاسخ به ۱۰ سوال اساسی در خصوص واگذاری ETF دولتی

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم،‌ در ادامه به ۱۰ سوال پر تکرار در خصوص واگذاری سهام دولت در شرکتهای بورسی پاسخ داده شده است.
۱: صندوقهای سرمایه گذاری چیست و چه انواعی دارد؟
امروزه ورود به بازار سرمایه از طریق سرمایه‌گذاری در صندوق های سرمایه گذاری رایج‌ترین روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم عموم مردم در بازار سرمایه به شمار می‌رود. در واقع در این روش به جای اقدام مستقیم مردم به سرمایه گذاری در بورس (که غالباً تخصص کافی در خصوص پیچیدگی‌ها و رویه‌های سرمایه‌گذاری در بورس ندارند)، تلاش می‌شود تا سرمایه‌ پس انداز آنها در اختیار نهادهایی مالی با تخصص‌های لازم و البته مجوزهای قانونی مربوطه برخی از ویژگی های ETF قرار گرفته، تا بدینوسیله این افراد از مزایای بازار سرمایه و بازدهی های متعارف در آن بهره‌مند شوند.
در این مدل منابع اشخاص در یک صندوق تجمیع و توسط مدیریت حرفه ای به دارایی های مشخص شده در اساس نامه صندوق تخصیص می یابد. چندین مدل صندوق سرمایه گذاری وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند. بنابراین همه می‌توانند با هر مقیاس درآمد و سطح دانشی که دارند، صندوق متناسب برای نوع سرمایه گذاری دلخواه و با در نظر گرفتن سطح ریسک مناسب پیدا کنند.
متداول‌ترین تقسیم‌بندی صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر مبنای ترکیب دارایی‌های آن‌ها است؛ به این معنی که صندوق‌ها سرمایه و منابع تجهیز شده از افراد را در دارایی‌های مختلفی سرمایه‌گذاری می‌کنند. این دارایی‌ها می‌توانند گزینه‌های کم‌ریسک مانند سپرده بانکی و اوراق با درآمد ثابت یا گزینه‌های با ریسک بیشتر مانند سهام باشند. بنابراین ترکیب دارایی هر صندوق سرمایه گذاری نشان از نحوه مدیریت دارایی‌ها و رویکرد مدیر صندوق دارد.
سرمایه گذاران با بررسی ترکیب دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند صندوق مورد نظر خود را انتخاب کنند که عمدتا متناسب با سطح پذیرش ریسک ایشان و بازدهی مرتبط با آن می باشد.
از میان صندوق‌هایی که در اوراق بهادار (سهام یا اوراق درآمد ثابت) سرمایه‌گذاری می‌کنند.، برخی منابع صندوق را در ترکیبی از سپرده و اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌کنند که به آنها صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت می‌گوییم. نمونه این صندوق در مجموعه بانک مانند صندوق آباد و صندوق مشترک تامین سرمایه می باشد. در نوع دیگر از صندوق، منابع صندوق می تواند برخی از ویژگی های ETF به سرمایه‌گذاری در سهام اختصاص یابد که به این نوع از صندوق‌ها، صندوق‌های سهامی گفته می شود. برخی از صندوق‌ها نیز منابع خود را با نصاب‌های استاندارد و مشخص شده در ترکیبی از سهام و اوراق بادرآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند، که به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط معروف هستند. همچنین صندوق ها می‌توانند در دارایی هایی نظیر طلا و یا حتی پروژه های ساختمانی سرمایه گذاری کنند، که به آنها صندوق های سرمایه گذاری طلا و صندوق های زمین و ساختمان گفته می‌شود. همچنین صندوق های در تشابه با صندوق زمین و ساختمان که محدود به توسعه طرح های املاک و مستغلات می باشد، صندوق پروژه وجود داردکه تجهیز منابع مالی لازم برای ساخت و توسعه پروژه ها را تامین می نماید و سازوکار مصرف وجوه تجهیز شده بسیار دقیق و تحت نظارت های پیوسته ناظران بر صندوق می باشد.
صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله با عنوان ETF(EXCHANGE TRADE FUND) به صندوق‌هایی اطلاق می‌شود که از دارایی‌های متنوع تشکیل شده و بدون نیاز به انجام عملیات صدور و ابطال، واحدهای آن در طول روز همانند سهام در بازار معامله می‌شود و از طرفی ساختاری شبیه صندوق‌های صدور و ابطالی دارند. یعنی شما در طول ساعات و روزهایی که بازار معاملات سهام باز است، می‌توانید یک یا چند واحد از یک صندوق ETF را بخرید، یا چند واحد از آن را بفروشید.
۲: صندوق‌های قابل معامله در بورس چیست؟
در واقع ETF همان صندوق‌های قابل معامله در بورس هستند. در واقع این شکل از صندوق‌ها تقسیم بندی جدید از باب نوع سرمایه‌گذاری و تخصیص دارایی نیست؛ ETF ها از لحاظ مدیریت، دسته‌بندی و … همانند سایر صندوق‌ها دسته بندی می‌شود و وجه تمایزش با صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال تنها از این جهت است که با ایجاد نمادهای معاملاتی مشخص در بورس یا فرابورس، واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها مانند سایر نمادهای مربوط به سهام شرکت‌ها قابلیت معاملاتی بورسی پیدا کرده‌اند.
مطابق با آنچه گفته شد، این نوع از صندوق‌ها نیز مشابه صندوقهای مبتنی بر صدور و ابطال، پس از پایان پذیره‌نویسی و جمع‌آوری وجوه سرمایه‌گذاران، با مدیریت حرفه‌ای، با رعایت اصل تنوع‌بخشی نسبت به سرمایه‌گذاری وجوه اقدام می‌کند؛ لذا مانند صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال، مناسب کسانی است که تخصص یا زمان مدیریت سبد دارایی خود را ندارند اما
می خواهند از مدیریت حرفه ای و سایر مزایای بازار سرمایه استفاده نمایند.
این صندوق‌ها ازخاصیت نقدشوندگی مناسب(دریافت اصل و فرع سرمایه گذاری ظرف حداکثر یک یا دو روز کاری در صورت فروش واحدها)، سادگی و سهولت در خرید و فروش، کنترل توسط نهاد ناظر بازار سرمایه و ارزشگذاری شفاف براساس خالص دارایی ها در هر لحظه از زمان برخوردارند؛ البته که سرمایه گذاری در این صندوق ها خالی از ریسک نیست و سرمایه گذاران بایستی درک اولیه درخصوص ماهیت سهامداری و سرمایه‌گذاری در بورس را داشته باشند. از انجا که قیمت دارایی های تحت مدیریت این صندوق ها در بازار به طور پیوسته تغییر قیمت داشته و متناسب با این تغییرات قیمت ETF در بازار تغییر می یابد بنابراین در تحلیلی ساده می توان این استنباط را داشت که درشرایط رشد بازار قیمت ETF صعودی و در شرایط افت بازار قیمت ETF کاهش می یابد.
بنابراین می توان در صورت تحقق اصول حاکم بر اقتصاد مقاومتی و تحقق مفهوم مردمی سازی اقتصاد از طریق عرضه عمومی شرکت ها و بنگاه های ارزشی در بورس، فضای رشدی مورد انتظار می تواند در انگیزه سرمایه گذاری در این صندوق ها موثر باشد.
۳: صندوق های موجود در بازار سرمایه ایران در مقایسه با بازارهای جهانی کدامند؟
مطابق با تقسیم‌بندی ذکر شده، صندوق‌های درآمد ثابت که نسبت به سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار اقدام می‌نمایند شامل صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله درآمد ثابت، صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله سهامی، صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله مختلط بوده، به اضافه اینکه در انواع دیگر صندو‌ق‌ها در حال حاضر صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله مبتنی بر طلا و صندوق‌های سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان نیز از جمله صندوق‌هایی هستند که واحدهای سرمایه‌گذاری آنها در بورس معامله می‌شود. انواع متعددی از صندوق های دیگر در بازارهای مالی و سرمایه جهانی نیز توسعه یافته که از جمله آنها می توان به صندوق های شاخصی و صندوق های پوشش ریسک اشاره نمود که به تدریج با توسعه و تعمیق بازار سرمایه و در صورت تطبیق با موازین قانونی وشرعی نسبت به ساختارسازی صندوق های جدید در بازار سرمایه ایران مورد توجه قرار خواهد گرفت.
۴: تفاوت صندوق های قابل معامله در بورس با صندوق های صدور و ابطالی چیست؟
همانطور که در پاسخ به سوالات قبلی توضیح داده شد، تنها تفاوت این صندوق‌ها با صندوق‌های صدور و ابطالی که عموماً سرمایه‌گذاران با آنها آشنا هستند، در نحوه برخی از ویژگی های ETF برخی از ویژگی های ETF و سازوکار سرمایه‌گذاری متقاضیان در صندوق و قابلیت معامله واحدهای این صندوق در بازار سرمایه است. برای بیان دقیق‌تر باید گفت که در صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال، سرمایه‌گذار با مراجعه به دفاتر مشخص شده و یا سامانه‌های اینترنتی مدیرثبت یا مدیرصندوق اقدام به صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق می‌کنند. در صورتی که در صندوق‌های ETF ما با لفظ خرید و فروش در بورس به جای صدور و ابطال مواجه هستیم.
۵: سود در صندوق های صندوق‌های قابل معامله در بورس چگونه شناسایی می شود؟
غالباً صندوق‌های قابل معامله سهامی، سود ماهانه تقسیم نمی‌کنند اما نتیجه سرمایه‌گذاری‌های آن در خالص ارزش دارایی هایی صندوق(NAV) نموده یافته و در صورت افزایش مقدار مذکور، قیمت فروش هر واحد آن رشد خواهد داشت. به عبارت دیگر زمانی که ارزش صندوق بالا می‌رود و سرمایه‌گذار قصد دریافت سود ناشی از این افزایش ارزش را دارد، می‌بایست نسبت به فروش واحد سرمایه‌گذاری خود در بازار اقدام نماید. قابل ذکر است براساس قانون، بابت نقل و انتقال واحدهای سرمایه‌گذاری انواع صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله و صدور و ابطال آنها هیچگونه مالیاتی اخذ نمی‌گردد.
۶: آیا صندوق سرمایه گذاری واسطه گری مالی یکم مورد مشابه ای در بازار سرمایه دارد؟
تاکنون صندوق های قابل معامله سهامی متعددی در بورس تهران و فرابورس ایران جهت خرید و فروش سرمایه گذاران لیست شده است. ولیکن صندوق سرمایه گذاری واسطه گری مالی یکم، اولین صندوق قابل معامله سهامی دولتی است که براساس سیاست های تخفیفی دولت به بازار سرمایه ارائه می شود؛ و با ویژگی‌های خاصی که این صندوق دارد، نمونه‌ مشابه قبلی در بازار سرمایه کشور را نداشته است.
۷: چرا باید صندوق سرمایه گذاری واسطه گری مالی یکم را انتخاب کرد؟
مهم‌ترین خدمت صندوق‌ها، ارائه بازدهی مطلوب و کم کردن ریسک سرمایه‌گذاران است که این ویژگی در انواع صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله برای سرمایه‌گذاران غیر حرفه‌ای بسیار کاربردی است؛ زیرا با انتخاب یک صندوق سرمایه‌گذاری مناسب، دیگر نیازی به کسب اطلاعات تخصصی و صرف وقت اضافه نیست. همچنین با توجه به اینکه برخی از صندوق‌ها دارای تضمین سودآوری و برخی بدون تضمین هستند، افراد میتوانند با توجه به میزان ریسک‌پذیری خود در یکی از انواع صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنند. لذا برای سرمایه‌گذارانی که ریسک کمتر را ترجیح می‌دهند، خرید واحدهای این نوع از صندوق‌ها منطقی‌تر است.
نکته قابل توجه در خصوص این صندوق تخفیف ارائه شده توسط دولت، جهت واگذاری سهام خود است. به عبارت فرآیند ایجاد و کار این صندوق به این شکل است که پس از تشکیل صندوق و جمع‌آوری وجوه به میزان مشخص، سهام دولت در بانکهای ملت، تجارت و صادرات و همچنین بیمه البرز و بیمه اتکایی امین با تخفیف قابل توجه به این صندوق واگذار می‌شود؛
۸: مراحل خرید و فروش صندوق سرمایه گذاری واسطه گری مالی یکم چگونه است؟
مراحل خرید و فروش این صندوق ها، همانند سایر اوراق بهادار موجود در بازار سرمایه است. به این ترتیب متقاضایان با مراجعه به یکی از شعب کارگزاری ها و اخذ کد معاملاتی (در صورت نداشتن کد معاملاتی) و دریافت کاربری آنلاین برای استفاده از سامانه معاملات برخط (آنلاین) کارگزاری میتوانند دسترسی به بازار معاملاتی داشته و با واریز وجه سرمایه گذاری به حساب بانکی کارگزار می توانند درخواست خرید و فروش واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق با استفاده از سامانه معاملات برخط (در صورت داشتن کاربری آنلاین) و یا به صورت کتبی با ارائه به کارگزاری سهام خود ارائه نمایند.
اما علاوه بر این روش معمول در همه صندوق‌های قابل معامله، برای ایجاد امکان همه اقشار مردم در هر جای از کشور، مقرر گردید تا از ظرفیت شبکه بانکی کشور نیز برای پذیره‌نویسی واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوق استفاده شود. بدین ترتیب علاوه بر امکان ثبت سفارش از طریق درگاه‌های معاملاتی شرکت‌های کارگزاری، تمامی بانک‌های دولتی و چند بانک خصوصی نیز نسبت به دریافت سفارشات متقاضیان و ثبت‌نام آنها اقدام خواهند نمود. لذا برای پذیره‌نویسی متقاضیان دارای حساب در هر یک از بانک‌های منتخب می‌توانند از طریق مراجعه به درگاه‌های غیر حضوری و حضوری که توسط بانک‌های مربوطه اطلاع‌رسانی خواهد شد و با ورود حداقل اطلاعات مورد نیاز، نسبت به پذیره‌نویسی واحدهای سرمایه‌گذاری مزبور اقدام نمایند.
۹: صندوق سرمایه گذاری واسطه گری مالی یکم چه ویژگیهایی دارد؟
به نظر می رسد که این اقدام یک گام رو به جلو در مردمی سازی اقتصاد براساس رهنمودهای مقام معظم رهبری بوده و زمینه مشارکت آحاد مردم در تأمین مالی بنگاه ها را فراهم آورد. از طرفی نیز ارائه تخفیف یک مشوق برای سرمایه گذاری در این صندوق هاست. لذا میتوان این صندوقها را فرصت بی نظیری برای ورود آحاد جامعه به سرمایه گذاری در اوراق سهام شرکت های معتبری دانست که دولت با هدف مردمی کردن اقتصاد و مشارکت دادن مردم در اقتصاد کشور و نیز عدالت تخصیصی در واگذاری سهام خود در شرکت های دولتی به اقشار مختلف جامعه دنبال میکند.
۱۰: برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه چه مواردی را باید در نظر بگیریم؟
نکته پایانی اینکه حرکت جریان نقدینگی از بازارهای مخرب به سمت بازار سرمایه‌کشور اقدامی مبارک و میمون برای مجموعه اقتصادی کشور به حساب می‌رود. تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در ابزارهای نظامند و در بستر قانونی بازار سرمایه‌ می‌تواند نجات بخش اقتصاد کشور باشد، اما باید متذکر شد سرمایه گذاری در ابزارهای حوزه بازار سرمایه نیازمند پذیرش توأمان ریسک و بازدهی است، لذا در عین حال که عموم مردم عزیزمان را تشویق به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه‌ می‌کنیم، از آنها تقاضا دارم که با نگاه واقع‌بینانه و بدور از هیجان و با پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس نسبت به انتخاب گزینه‌های سرمایه‌گذاری خود اقدام کنند.

🔷مقالات آموزشي بورس >>همه چیز درباره مزایا و معایب صندوقهای سرمایه گذاری بورسی>درآمد ثابت، قابل معامله(ETF)، محدود، نامحدود ومشترک

وب سایت بورس نگار - صندوق‌های سرمایه‌گذاري نهادهاي مالي‌ای هستند که فعاليت اصلي آنها سرمايه‌گذاري در اوراق بهادار است و مالكان آن به نسبت سرمايه‌گذاري خود، در سود و زيان صندوق شريكند. این صندوق‌ها وجوه مردم را جمع‌آوری کرده و در سبدهای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار متفاوت سرمایه‌گذاری می‌کنند. به این ترتیب این صندوق‌ها با گرد آوردن سرمایه‌گذاران کوچک از مزایای سرمایه‌گذاری در مقیاس بزرگ بهره می‌گیرند. در این گزارش انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری، مزایا و معایب این شکل از سرمایه‌گذاری را بررسی می‌شود.


صندوق‌های سرمایه‌گذاری که از سال 1386 در ایران رواج یافتند؛ نوعی نهاد سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند كه با فروش سهام، وجوهی را به‌دست آورده و بر اساس هدف صندوق، در تركیبی از اوراق بهادار شامل سهام، اوراق مشارکت، ابزارهای كوتاه‌مدت بازار پول و سایر دارایی‌ها سرمایه‌گذاری می‌كنند. با توجه به حضور مدیران و تحلیلگران حرفه‌ای در این صندوق‌ها این شکل از سرمایه‌گذاری برای معامله‌گران ریسک‌گریز یا بی‌تجربه جذابیت ویژه‌ای دارند.

انواع صندوق‌ها
در یک تقسیم‌بندی کلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سه دسته صندوق‌های برخی از ویژگی های ETF سرمایه‌گذاری با سبد ثابت، صندوق‌های سرمایه‌گذاری محدود و صندوق‌های سرمایه‌گذاری نامحدود تقسیم می‌شوند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری با سبد ثابت در طول فعالیت خود دارای یک پرتفوی ثابت از دارایی‌های مالی و اوراق بهادار هستند. در حالی که دو دسته دیگر بنا‌به‌نظر مدیران صندوق‌ها دارایی‌های سبد خود را تغییر می‌دهند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری محدود ، تعداد واحدهای مشخصی دارند و بدون امکان بازخرید عموما واحدی را باطل یا صادر نمی‌کنند و صرفا واحدهای آنها میان سرمایه‌گذاران خرید و فروش می‌شود.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری نامحدود اما به صدور و ابطال واحدها می‌پردازند و خریداران قادرند از خود صندوق واحدهای سرمایه‌گذاری خریداری کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک که عموم صندوق‌های سرمایه‌گذاری کشور از این نوع هستند، نوعی صندوق سرمایه‌گذاری نامحدود محسوب می‌شوند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به سه دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط تقسیم می‌شوند.

صندوق سرمایه‌گذاری در سهام
این نوع صندوق‌ها بر حسب اندازه به دو گروه کوچک مقیاس و بزرگ مقیاس تقسیم می‌شوند. در صندوق‌های کوچک مقیاس تعداد واحدهای سرمایه‌گذاری قابل انتشار حداقل 5 هزار واحد و حداکثر 50 هزار واحد و در نوع بزرگ مقیاس این ارقام بین 50 هزار و 500 هزار واحد قرار دارند.

واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها به دو نوع واحد سرمایه‌گذاری ممتاز (غیر‌قابل ابطال، قابل انتقال به غیر و دارای حق حضور و رای در مجمع) و واحد سرمایه‌گذاری عادی (قابل ابطال، غیر قابل انتقال و بدون حق حضور و رای در مجمع) تقسیم می‌شوند.

در بازار سرمایه ایران حداقل ٧٠ درصد از دارایی‌های صندوق باید در سهام پذیرفته‌شده در بورس یا بازار اول فرابورس سرمایه‌گذاری ‌شوند.

صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت
پرتفوی این صندوق‌ها از دارایی‌های مالی با درآمد ثابت تشکیل شده‌اند. این صندوق‌ها با فروش واحدهای سرمایه‌گذاری این وجوه را در اوراق مشارکت(دولتی، نهادهای عمومی غیر‌دولتی و شرکت‌های سهامی عام) سرمایه‌گذاری می‌کنند. این شرکت‌ها قادرند با سرمایه‌گذاری در انواع متفاوتی از اوراق مشارکت بازدهی بیش از بازده اوراق مشارکت دولتی برای سرمایه‌گذاران خود ایجاد کنند.
طبق قوانین بازار سرمایه در ایران صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت باید حداقل ٧٠ درصد از دارایی‌های خود را در اوراق مشارکت، سپرده بانکی، گواهی سپرده بانکی و اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند.

صندوق سرمایه‌گذاری مختلط
این صندوق‌ها ترکیبی از اوراق با درآمد ثابت و سهام شرکت‌های بورسی و فرابورسی را در پرتفوی خود دارند. طبق قوانین باید حداقل ٤٠ درصد و حداکثر ٦٠ درصد از دارایی‌های صندوق در سهام پذیرفته‌شده در بورس یا بازار اول فرابورس سرمایه‌گذاری شوند.

صندوق قابل معامله (ETF)
صندوق‌های قابل معامله در بورس همچون سهام عادی در بورس قابلیت معامله دارند. صندوق‌های قابل معامله ویژگی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های سرمایه‌گذاری محدود را توامان دارا هستند به این معنا که می‌توانند همانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک بر اساس برخی از ویژگی های ETF خالص ارزش دارایی‌‌هایشان قیمت‌گذاری شده و بر اساس این قیمت در روز معامله شوند و از طرفی همچون صندوق‌های محدود، به قیمت‌هایی بالاتر یا پایین‌تر از خالص ارزش دارایی‌شان معامله شوند. همچنین می‌توان به‌عنوان یکی از مزیت‌های این صندوق‌ها به ارزان بودن نسبی آنها اشاره کرد.

مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک
مدیریت حرفه‌ای: حضور مشاوران حرفه‌ای در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، انجام تحقیقات و در اختیار داشتن اطلاعات از مزایای مدیریت حرفه‌ای صندوق‌ها هستند. به این ترتیب وجود کارشناسان و تحلیلگران تمام‌وقت بورس، فقدان اطلاعات سرمایه‌گذاران بی‌تجربه را جبران می‌کند. به همین دلیل برخی از سرمایه‌گذاران کم‌تجربه، سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها را ترجیح می‌دهند.

تنوع سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک: سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار گوناگون ریسک کلی سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد. سرمایه‌گذار صندوق با پرداخت مبلغی قادر است چنین سبدی را خریداری کند و مخاطرات سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس را کاهش دهد.

نقدشوندگی: بر اساس مقررات صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، این صندوق‌ها آماده صدور یا بازخرید واحدهای صندوق هستند. سرمایه‌گذاران در این وضعیت بر اساس خالص ارزش روز دارایی‌های صندوق، پس از کسر هزینه‌هایی قادر به تبدیل سریع اوراق خود به وجه نقد هستند، در نتیجه میزان نقد‌شوندگی این اوراق بیش از سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس است. این در حالی است که در بورس احتمال توقف طولانی یک نماد و تشکیل صفوف طولانی فروش، امکان نقد‌شوندگی سریع را دشوار می‌کند، در نتیجه وجود تضمین همیشگی خرید سرعت نقد‌شوندگی را در این صندوق‌ها بسیار بالا می‌برد.
صرفه‌جویی در مقیاس، کاهش هزینه معاملات: بر این اساس که گردآمدن گروه بزرگی از سرمایه‌گذاران باعث کاهش هزینه تحلیل، تحقیق و همچنین هزینه انجام معاملات می‌شود (به‌عنوان نمونه کاهش هزینه خرید و فروش در بلوک‌های بزرگ)، صرفه‌جویی در مقیاس را می‌توان به‌عنوان نتیجه استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری ذکر کرد.

معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک
یکی از معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری، هزینه‌هایی است که جهت اداره صندوق پرداخت می‌شوند و طبعا در صورتی که سرمایه‌گذار تصمیم می‌گرفت مستقیما معامله کند، از پرداخت آنها معاف می‌بود. در عین حال گرچه سهامداران حق انتخاب نوع صندوق سرمایه‌گذاری را در اختیار دارند، درباره انتخاب سهام اختیاری ندارند و این امر بر عهده مدیران صندوق است. از طرفی اگر سهامداران به شکل مستقیم سهم شرکتی را خریداری کنند، حق حضور در مجمع و تصمیم‌گیری پیرامون برخی امور شرکت‌های سهامی را دارند و این در حالی است که سهامدار صندوق از چنین حقی برخوردار نیست و صرفا در صورت داشتن واحد سرمایه‌گذاری ممتاز قادر به شرکت در مجمع صندوق سرمایه‌گذاری است.

نرخ بازدهی صندوق
نرخ بازدهی صندوق بر اساس چنین محاسبه‌ای به‌دست می‌آید:
افزایش یا کاهش خالص ارزش دارایی‌ها به‌علاوه سود سرمایه‌ای و سود سهام توزیع‌شده توسط صندوق تقسیم بر خالص ارزش دارایی‌های صندوق
(NAV1 - NAV0 + Income and capital gain distributions)/ NAV0

>>تکمیلی : سازوکار صندوقهای ETF و تفاوت آنها با شرکتهای سرمایه گذاری وهلدینگ

صندوقهای ETF یکی از ابزارهای سرمایه‌گذاری مشاع است که در کنار صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک (Open-end/ mutual fund)، صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسته (Closed-end fund) و شرکت‌های سرمایه‌گذاری، به دارندگان واحدهای سرمایه‌گذاری (یا سهام در مورد شرکت سرمایه‌گذاری) امکان می‌دهد به‌صورت مشاع و متناسب با تعداد واحدهای سرمایه‌گذاری خود، مالک سبدی از دارایی‌های عمدتا مالی باشند. آنچه ETF را از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک متمایز می‌کند این است که ورود یا خروج سرمایه گذاران، در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک صرفا از طریق صدور و ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری است، درحالیکه در ETF (و همین‌طور شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های بسته) ورود و خروج سرمایه‌گذاران صرفا از طریق خرید و فروش واحدهای سرمایه‌گذاری در بازار امکان‌پذیر است. در مقابل، آنچه ETF را از شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های بسته متمایز می‌کند این است که مشابه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، از طریق یک سازوکار مشخص، ارزش هر واحد سرمایه‌گذاری عینا معادل ارزش دارایی‌های موجود در سبد صندوق است. توضیح اینکه در شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های بسته، ممکن است فشار عرضه و تقاضا بگونه‌ای باشد که قیمت هر سهم یا واحد شرکت سرمایه‌گذاری یا صندوق بسته از ارزش دارایی‌های موجودر در سبد آن فاصله قابل‌توجهی بگیرد. بعنوان مثال، آنچه بصورت سنتی در بورس تهران مشاهده می‌شود این است که قیمت هر سهم شرکت سرمایه‌گذاری حدودا بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کمتر از ارزش دارایی‌های موجود در سبد آن است (که از آن با عنوان NAV یاد می‌شود). این فاصله با هجوم سرمایه‌گذاران در ماه‌های اخیر به بورس، بسیار کاهش یافته و در مواردی، بسیار بیش از ارزش دارایی‌های سبد قیمت‌گذاری شده است. بنابراین، در شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های بسته سازوکاری برای نزدیک نگه داشتن قیمت و NAV وجود ندارد. در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، از آنجا که امکان معامله واحدهای صندوق در بازار وجود ندارد، این موضوع کاملا منتفی است. اما در ETF‌ها، نهادهایی توسط عنوان بازارگردان یا AP (Authorized participant) وجود دارند که درصورتیکه قیمت بیش از برخی از ویژگی های ETF NAV باشد، با خرید و افزایش دادن دارایی‌های موجود در صندوق، اقدام به صدور واحد صندوق و فروش آن در بازار می‌کنند تا به این ترتیب، عرضه واحد صندوق افزایش و قیمت آن کاهش پیدا کرده و به NAV نزدیک شود. برعکس، اگر قیمت کمتر از NAV باشد، بازارگردان با خرید واحدهای صندوق از بازار آنها را ابطال می‌کند و متناسب با آن نیز، بخشی از دارایی‌های صندوق را در بازار می‌فروشد. به این ترتیب، بازارگردان از طریق «قبض و بسط» مداوم صندوق، تلاش می‌کند قیمت و NAV آن را نزدیک به هم نگه دارد. ناگفته پیداست که این قبض و بسط مداوم، مستلزم وجود دارایی‌های بسیار نقدشونده در صندوق است که در بخش بعدی به چالش‌های ناشی از آن اشاره خواهد شد.


براساس اطلاعات موجود، در ساختار پیشنهادی دولت چنین ترتیباتی پیش‌بینی نشده است و نقش بازارگردان صرفا مشابه سایر سهام موجود در بازار، خرید و فروش و ایجاد نقدشوندگی به میزان تعهد خود (۵درصد) است و بنابراین، یکی از تفاوت‌های اساسی ساختار پیشنهادی با ETF عدم امکان قبض و بسط صندوق و خرید و فروش دارایی‌های تحت کنترل آن توسط بازارگردان است.


تفاوت مهم دیگری که ساختار پیشنهادی دولت با مفهوم ETF دارد، این است که اصولا ساختار ETF بر مبنای سرمایه‌گذاری و نه بنگاه‌داری طراحی شده است. به عبارت دیگر، در ETF‌های رایج معمولا درصد سهامی که از یک شرکت در سبد ETF وجود دارد بسیار ناچیز بوده و بنابراین، موضوع مداخله در مدیریت آن شرکت و سازوکارهای حکمرانی موضوعیت پیدا نمی‌کند. به همین دلیل، اصولا ETF با هدف بنگاه‌داری و اعمال حاکمیت شرکتی بر شرکت‌های سرمایه‌پذیر طراحی نشده است. لازم به ذکر است که حتی در بزرگ‌ترین نهادهای مدیریت دارایی جهان همچون BlackRock و VanGuard هم که هریک به تنهایی حدود هزار صندوق مختلف ETF و mutual fund را مدیریت می‌کنند، جمع درصد مالکیت همه این صندوق‌ها در شرکت‌های سرمایه‌پذیر تقریبا در همه موارد زیر ۱۰ درصد است. به‌علاوه، هریک از این شرکت‌ها، اعمال حکمرانی بر سهام کلیه صندوق‌های تحت مدیریت خود را تجمیع کرده و نظامات گسترده‌ای برای اعمال حکمرانی شرکتی بر شرکت‌های سرمایه‌پذیر تدوین کرده‌اند که با این حال، چالش‌های مربوط به آن یکی از مباحث داغ حکمرانی در پژوهش‌های مالی است. بنابراین، آنچه در ایران قرار است در قالب اعمال حکمرانی از طریق ETF بر مجموعه‌ای از بنگاه‌های بزرگ اعمال شود، برخی از ویژگی های ETF در بازارهای بین‌المللی مرسوم نبوده و در ادامه به چالش‌های ناشی از آن پرداخته خواهد شد.


در یک جمع‌بندی می‌توان گفت، اولا ساختار پیشنهادی، برخلاف ETF سازوکاری برای قبض و بسط صندوق و نزدیک نگه داشتن قیمت و NAV آن ندارد و حتی در صورت وجود این سازوکار، ماهیت بلوکی، متمرکز و غیرنقدشونده دارایی‌های آن، امکان خرید و فروش پیوسته را از آن سلب کرده است. ثانیا، ساختار ETF برای بنگاه‌داری یا اعمال حاکمیت بر بنگاه‌های سرمایه‌پذیر طراحی نشده و برخلاف ساختار پیشنهادی دولت، انتظار نمی‌رود در مدیریت بنگاه‌ها و انتخاب اعضای هیات‌مدیره و سایر شئون حکمرانی مداخله جدی داشته باشد. این دو ویژگی، یعنی عدم امکان قبض و بسط سریع و بنگاه‌داری، ساختار پیشنهادی دولت را بسیار شبیه به هلدینگ‌ها (و تا حدی شرکت‌های سرمایه‌گذاری) می‌کند که صرفا از طریق افزایش و کاهش سرمایه که پروسه‌ای پیچیده و زمانبر است امکان قبض و بسط دارند و به‌علاوه، فلسفه وجودی هلدینگ‌ها همان بنگاه‌داری است. اما طبعا دولت ترجیح داده به جای ایجاد هلدینگ و شرکت سرمایه‌گذاری، ساختار پیشنهادی خود را تحت عنوان ETF معرفی کند، زیرا اولا پیچیدگی‌های حاکم بر ایجاد شرکت‌های دولتی و انتقال دارایی‌های دولت به آنها و . را نخواهد داشت و ثانیا، هلدینگ‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری همانند سایر شرکت‌های سهامی، نظام حکمرانی خود را باید متناسب با قانون تجارت و اصول منبعث از آن مانند برابر بودن حق‌رای سهامداران و . تنظیم کند. نامگذاری ساختار پیشنهادی با عنوان ETF عملا به دولت اجازه داده خارج از محدودیت‌های قانون تجارت و آن‌گونه که خود صلاح می‌داند، نظام حکمرانی آن را طراحی کند.



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.