اوراق مضاربه چیست؟

حقوقی

بر اساس تعاريف قانوني، قرضه، برگه‌اي است که بيانگر مبلغي وام با بهره معين بوده و قابل معامله نيز است.ماده ۵۲ قانون تجارت، اوراق قرضه را اين‌گونه تعريف مي‌کند: «ورقه قرضه عبارت است از برگه قابل معامله‌اي که مبلغي وام با بهره معين را معرفي مي‌کند که تمامي ‌آن يا اوراق مضاربه چیست؟ بخش‌هايي از آن در موعد يا مواعد معيني بايد مسترد شود.» طبق ماده ۲ قانون تأسيس بورس اوراق بهادار مصوب سال ۱۳۴۵، علاوه بر شرکت‌هاي سهامي (عام)، شهرداري‌ها، مؤسسات وابسته به دولت و خزانه‌داري کل مي‌توانند تحت شرايط مقرر در قوانين و تشکيلات خود اقدام به صدور اوراق قرضه کنند همچنين طبق قسمت اخير ماده ۵۲ قانون تجارت، براي ورقه قرضه ممکن است علاوه بر بهره، حقوق ديگري نيز شناخته شود.

قانون تجارت براي حفظ و استيفاي حقوق دارندگان اوراق قرضه که توسط شرکت‌هاي سهامي عام صادر مي‌شوند، حقوقي را به آنها اعطا کرده است؛ از جمله اين ‌که چنانچه اوراق قرضه قابل تعويض با سهام شرکت باشد، مجمع عمومي فوق‌العاده بايد بنا به پيشنهاد هيئت مديره و گزارش خاص بازرسان شرکت، مقارن اجازه انتشار اوراق قرضه، افزايش سرمايه شرکت را حداقل برابر با مبلغ قرضه، تصويب کند که در اين صورت حق تقدم (حق رجحان) سهامداران شرکت در خريد سهام قابل تعويض با اوراق قرضه خود بخود منتفي خواهد بود (ماده ۶۳ قانون تجارت) و اين حق اساساً به دارندگان اوراق قرضه تعلق مي‌گيرد که با تعويض اوراق قرضه خود با سهام شرکت، در زمره دارندگان سهام شرکت قرار گيرند.

بر اين اساس، زماني که مجمع عمومي فوق‌العاده شرکت تصميم به کاهش اختياري سرمايه شرکت بگيرد، دارندگان اوراق قرضه مي‌توانند از تاريخ نشر آخرين آگهي شرکت مربوط به اعلاميه کاهش اختياري سرمايه شرکت به دادگاه ذي‌صلاح مراجعه کنند و نسبت به کاهش اختياري سهام شرکت اعتراض و حقوق خود را مطالبه کنند.

البته دارندگان اوراق قرضه فقط بستانکار شرکت محسوب مي‌شوند و در اداره امور شرکت نمي‌توانند دخالتي داشته باشند اما حق دارند در ازاي خريد اوراق قرضه در مواعدي که تعيين شده است، اصل وام و بهره تعيين‌شده خود را مسترد دارند و در صورت قابليت تبديل ورقه به سهام شرکت، دارندگان اوراق قرضه هم مي‌توانند بدون توجه به اين تبديل و تعويض جهت دريافت اصل و بهره اوراق قرضه به شرکت مراجعه کنند يا سهام شرکت را به تملک خود در آورند. به همين دليل است که قسمت دوم ماده ۶۴ قانون تجارت مقرر مي‌کند: «تعويض ورقه قرضه با سهم تابع ميل و رضايت دارنده ورقه قرضه است.» در صورت انجام تشريفات قانوني مربوط به تعويض اوراق قرضه يا سهام شرکت، دارندگان اوراق قرضه در هر موقع قبل از رسيد (اصل و بهره) مي‌توانند تحت شرايط و ترتيبي که در اوراق قرضه قيد شده است، آن ‌را با سهام شرکت تعويض کنند.

شرايط صدور اوراق قرضه

براي صدور اوراق قرضه، رعايت شرايط زير از طرف شرکت سهامي الزامي است:
1- نوع شرکت بايد شرکت سهامي عام باشد، بنابراين و به طور کلي شرکت‌هاي سهامي خاص از صدور اوراق قرضه محروم شده‌اند.
2- از تاريخ ثبت شرکت دو سال تمام گذشته باشد.
3- اجازه انتشار و صدور اوراق قرضه بايد در اساسنامه شرکت قيد شده باشد. در صورت عدم تصريح اين موضوع در اساسنامه، بنا به پيشنهاد هيئت مديره و اجازه و تصويب مجمع عمومي فوق العاده و اصلاح اساسنامه مي‌توان به صدور اوراق قرضه اقدام کرد.
4- شرکت زماني مي‌تواند نسبت به صدور اوراق قرضه اقدام کند که تمام سرمايه ثبت‌شده شرکت، توسط صاحبان سهام پرداخت شده باشد.
5- حداقل در دو نوبت ترازنامه و حساب سود و زيان شرکت توسط مجمع عمومي صاحبان سهام به تصويب رسيده باشد.

رابطه حقوقي شرکت با دارندگان اوراق قرضه

صدور اوراق قرضه از طرف شرکت‌هاي سهامي عام و رابطه حقوقي شرکت با دارندگان اين گونه اوراق را شايد بتوان در چارچوب عقد قرض تبيين کرد؛ زيرا بر اساس ماده ۶۵۳ قانون مدني، مقترض (در اينجا شرکت) مي‌تواند به وجه ملزمي به مقرض (در اينجا دارنده اوراق قرضه) وکالت دهد در مدتي که قرض بر ذمه او باقي است، مقدار معيني از دارايي مديون را در هر ماه يا در هر سال (در اينجا موعد يا مواعد معينه) مجانا به خود منتقل کند اما اشکال در اينجا است که اصولا در عقد قرض بهره، مصداقي ندارد؛ زيرا مقترض بايد مثل مالي را که قرض کرده است، رد کند؛ اگرچه قيما ترقي يا تنزل کرده باشد.

البته بنا بر تجويز قسمت اخير ماده ۶۴۸ قانون مدني، در صورت تعذر رد مثل، مقترض موظف است قيمت يوم‌الرد را بدهد، حال چنانچه ماده ۶۵۳ قانون مدني را جواز بهره بدانيم و مقترض (در اينجا شرکت) تضميناتي به مقرض (در اينجا دارنده اوراق قرضه) بدهد و آنها وکالت در انتقال دارايي مديون را به عنوان اصل و بهره يا فقط بهره طبق مفاد ماده مزبور مجانا به خود داشته باشند، از نقطه نظر مجوز قانوني و نيز تبيين روابط حقوقي شرکت با دارندگان اوراق قرضه مشکلي به وجود نمي‌آيد اما چنانچه اين تضمينات داده نشود و مقدمات مربوط به تنظيم وکالت‌نامه به مرحله اجرا در نيايد، تکليف چيست؟ در اين صورت آيا مي‌توان روابط حقوقي طرفين را طبق عقد مضاربه تبيين کرد؟ به نظر مي‌رسد پاسخ اين سوال منفي باشد زيرا مضاربه عقدي است که به موجب آن يکي از متعاملين سرمايه مي‌دهد؛ با قيد اين که طرف ديگر تجارت کرده و در سود و زيان آن شريک باشند. در حالي که دارنده اوراق قرضه نمي‌تواند به سود يا زيان شرکت چشم داشته باشد بلکه او مي‌خواهد در ازاي وجهي که پرداخت کرده است، در موعد يا مواعد تعيين‌شده اصل وجه همراه با بهره معينه و از پيش تعيين شده آن ‌را دريافت کند.

با توجه به جمع‌‌بندي مطالب فوق بايد ذهن را از روابط حقوقي بين شرکت و دارندگان اوراق قرضه منطبق با عقد قرض و مضاربه خارج و آن‌ را معطوف ماده ۱۰ قانون مدني کرد که مقرر داشته است: «قراردادهاي خصوصي نسبت به کساني که آن‌ را منعقد کرده‌اند، در صورتي که مخالف صريح قانون نباشد، نافذ است.» زيرا با توجه به حقوقي که قانون به دارندگان اوراق قرضه داده است، روابط حقوقي بين شرکت و دارندگان اوراق قرضه را نمي‌توان فقط در چهارچوب عقد فرض تصور کرد، بلکه بايد آن را يک رابطه خاص حقوقي تلقي کرد که به دارنده اوراق قرضه اين حق و اجازه اعطا شده است که طبق ميل خود در مواعد تعيين‌شده اصل وام و بهره را دريافت و در صورت تمايل و تحت شرايط مربوطه، اوراق قرضه را به سهام شرکت تعويض يا تبديل کند و در گروه صاحبان سهام شرکت درآيد يا اوراق قرضه خود را به عنوان اوراق بهادار معامله و به غير منتقل کنند.

صکوک چیست؟

صکوک ابزار نوینی است که در کشورهای اسلامی به جای اوراق قرضه به کار گرفته می‌شود و انواع مختلفی دارد.

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد خبرگزاری میزان، در کشورهایی که دارای جمعیت مسلمان زیادی هستند، استفاده از ابزارهای مالی متعارف مانند اوراق قرضه، کارایی و مقبولیتی ندارد. بر این اساس دولت‌ها و شرکت‌های اسلامی و یا شرکت‌های اسلامی فعال در کشورهای غیراسلامی که بدنبال تأمین مالی و مدیریت بدهی خود هستند نیازمند یافتن جایگزین‌هایی مطابق با اصول اسلامی هستند.

در سال‌های اخیر رشد ابزارهای مالی اسلامی که به صکوک شهرت یافته بسیار چشمگیر بوده است. تا جایی که بر اساس آمار، تا پایان سال ۲۰۰۶ میلادی ارزش کل صکوک منتشر شده بالغ بر۵۰ میلیارد دلار عنوان شده است.

کشورهای بحرین، مالزی، قطر و آلمان به عنوان پیشگامان در این زمینه شناخته شده‌اند.

در حالت کلی می‌توان صکوک را اوراق بهادار مبتنی بر دارایی، با درآمد ثابت یا متغیر، قابل معامله در بازار ثانویه و مبتنی بر اصول شریعت دانست.

صکوک چیست؟

اصطلاح صکوک برگرفته از واژه عربی صک به معنای چک، نوشته بدهکار، سفته و قبض بدهی است و به طور معمول، به عنوان اوراق قرضه اسلامی تعریف می‌شود.

تمایزی که میان این دو تعریف از صکوک وجود دارد، اساسی و مهم است، چرا که با تاکید بر این تفاوت، هدف از به کارگیری صکوک به عنوان ابزاری جدید در بانکداری اسلامی، تقلید از اوراق قرضه مبتنی بر بهره در بانکداری معمول نیست، بلکه ایجاد ابزاری ابتکاری است که منطبق بر قوانین شریعت اسلام باشد.

صکوک به عنوان اوراق بهادار با پشتوانه مالی تعریف می‌شود که باید خود دارای ارزش باشد و نمی‌تواند براساس فعالیت‌های سفته بازی و سوداگرانه و در واقع فعالیت‌هایی که بدون خلق ارزش و کار صورت می‌گیرند، سودآوری داشته باشد.

اوراق بهادار صکوک منابع مالی را با پشتوانه ترازنامه و دارایی‌های فیزیکی شرکت‌های خاص جذب می‌کنند.

انواع صکوک

استفاده از لفظ صکوک جهت ابزارهای مالی اسلامی برای نخستین بار در سال ۲۰۰۲ در جلسه فقهی بانک توسعه اسلامی پیشنهاد شد. بعد از آن سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی اقدام به معرفی انواع صکوک نمود که عبارتند از:

صکوک مالکیت دارایی‌هایی که در آینده ساخته می‌شود
صکوک مالکیت منافع دارایی‌های موجود
صکوک مالکیت منافع دارایی‌‌هایی که در آینده ساخته می‌شود
صکوک صلم
صکوک استصناع
صکوک مرابحه
صکوک مشارکت
صکوک مضاربه
صکوک نماینده سرمایه‌گذاری
صکوک مزارعه
صکوک مساقات
صکوک ارائه خدمات
صکوک حق‌الامتیاز

از بین صکوک بالا تنها استفاده از صکوک اجاره، سلم و استصناع و تا حدی صکوک مشارکت، مرابحه و مضاربه معمول است.

در یک تقسیم بندی دیگر می‌توان صکوک را به دو گروه ابزار حقوق صاحبان سهام و ابزار بدهی تقسیم نمود.

صکوک اجاره، سلم، استصناع و مرابحه زیر مجموعه ابزار بدهی و صکوک مشارکت و مضاربه زیر مجموعه ابزار حقوق صاحبان سهام قرار می‌گیرند.

یکی از مهمترین انواع صکوک معرفی شده صکوک اجاره می‌باشد. صکوک اجاره در حقیقت اوراق بهاداری است که دارنده آن بصورت مشاع، مالک بخشی از دارایی است که منافع آن بر اوراق مضاربه چیست؟ اساس قرارداد اجاره به مصرف‌کننده یا بانی واگذار شده است. ‌

مزایای استفاده از ابزارهای مالی اسلامی (صُکوک)

صُکوک دارای مزیت‌های متعددی بوده و به عقیده برخی صاحب نظران، این نوع اوراق بهادار اسلامی پُل ارتباطی بین دو بازار پول و سرمایه به‌شمار می‌رود. برخی از عمده مزایای صکوک به شرح زیر است:

۱- افزایش نقدینگی بانی (تأمین مالی کننده از طریق انتشار صُکوک)

۲- در صورت انتشار صُکوک به پشتوانهٔ دارایی‌هایی که نقدینگی پایینی دارند و یا غیر نقد هستند، دارایی‌های مذکور از ترازنامه خارج شده و وجوه نقد جایگزین آن می‌شود.

۳- علیرغم اینکه قسمتی از دارایی‌ها از شرکت بانی جدا می‌شود اما با این حال باز هم بانی می‌تواند از دارایی‌ها استفاده کند.

۴- از آنجا که صُکوک با پشتوانهٔ دارایی منتشر می‌شود لذا دارای ریسک کمتری است و هزینهٔ تأمین مالی را نیز کاهش می‌دهد.

۵- کمک به توسعهٔ بازار سرمایه با فراهم کردن امکان تبدیل دارایی‌ها به اوراق بهادار.

۶- چنان‌چه برای دادوستد این نوع اوراق بازار ثانویه فراهم شود آنگاه قابلیت نقدشوندگی این اوراق هم افزایش می‌یابد.

اوراق صکوک چیست؟

اوراق صکوک ابزار نوین مالی است که در کشورهای اسلامی به جای اوراق قرضه به کار گرفته می‌شود.

در کشورهایی که دارای جمعیت مسلمان زیادی هستند، استفاده از ابزارهای مالی متعارف مانند اوراق قرضه، کارایی و مقبولیتی ندارد. بر این اساس دولت‌ها و شرکت‌های اسلامی و یا شرکت‌های اسلامی فعال در کشورهای غیراسلامی که بدنبال تأمین مالی و مدیریت بدهی خود هستند نیازمند یافتن جایگزین‌هایی مطابق با اصول اسلامی می‌باشند.

در سال‌های اخیر رشد ابزارهای مالی اسلامی که به صکوک شهرت یافته بسیار چشمگیر بوده است. تا جایی که بر اساس آمار، تا پایان سال ۲۰۰۶ میلادی ارزش کل صکوک منتشر شده بالغ بر۵۰ میلیارد دلار عنوان شده است. کشورهای بحرین، مالزی، قطر و المان به عنوان پیشگامان در این زمینه شناخته شده‌اند.

در حالت کلی می‌توان صکوک را اوراق بهادار مبتنی بر دارایی، با درآمد ثابت یا متغیر، قابل معامله در بازار ثانویه و مبتنی بر اصول شریعت دانست.

اصطلاح صکوک برگرفته از واژه عربی صک به معنای چک، نوشته بدهکار، سفته و قبض بدهی است و به طور معمول، به عنوان اوراق قرضه اسلامی تعریف می‌شود.

تمایزی که میان این دو تعریف از صکوک وجود دارد، اساسی و مهم است، چرا که با تاکید بر این تفاوت، هدف از به اوراق مضاربه چیست؟ کارگیری صکوک به عنوان ابزاری جدید در بانکداری اسلامی، تقلید از اوراق قرضه مبتنی بر بهره در بانکداری معمول نیست، بلکه ایجاد ابزاری ابتکاری است که منطبق بر قوانین شریعت اسلام باشد.

صکوک به عنوان اوراق بهادار با پشتوانه مالی تعریف می‌شود که باید خود دارای ارزش باشد و نمی‌تواند براساس فعالیت‌های سفته بازی و سوداگرانه و در واقع فعالیت‌هایی که بدون خلق ارزش و کار صورت می‌گیرند، سودآوری داشته باشد.

اوراق بهادار صکوک منابع مالی را با پشتوانه ترازنامه و دارایی‌های فیزیکی شرکت‌های خاص جذب می‌کنند.

استفاده از لفظ صکوک جهت ابزارهای مالی اسلامی برای نخستین بار در سال ۲۰۰۲ در جلسه فقهی بانک توسعه اسلامی پیشنهاد شد. بعد از آن سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی اقدام به معرفی انواع صکوک نمود که عبارتند از:

1. صکوک مالکیت دارایی‌هایی که در آینده ساخته می‌شود
2. صکوک مالکیت منافع دارایی‌های موجود
3. صکوک مالکیت منافع دارایی‌‌هایی که در آینده ساخته می‌شود
4. صکوک صلم
5. صکوک استصناع
6. صکوک مرابحه
7. صکوک مشارکت
8. صکوک مضاربه
9. صکوک نماینده سرمایه‌گذاری
10. صکوک مزارعه
11. صکوک مساقات
12. صکوک ارائه خدمات
13. صکوک حق‌الامتیاز

از بین صکوک بالا تنها استفاده از صکوک اجاره، سلم و استصناع و تا حدی صکوک مشارکت، مرابحه و مضاربه معمول است.

صکوک اجاره در حقیقت اوراق بهاداری است که دارنده آن بصورت مشاع، مالک بخشی از دارایی است که منافع آن بر اساس قرارداد اجاره به مصرف‌کننده یا بانی واگذار شده است. ‌

جهت انتشار اوراق اجاره وجود حداقل سه نهاد مالی ضروری می‌باشد که عبارتند از بانی، واسط و امین.

• بانی: شخصی حقوقی است که صکوک اجاره با هدف تأمین مالی آن را منتشر می‌شود و می‌تواند اقدام به اجاره‌ نمودن دارایی مبنای انتشار صکوک اجاره از واسط به نمایندگی از سرمایه‌گذاران نماید.
• واسط: نهاد مالی است که صرفاً به منظور نقل و انتقال دارایی به وکالت از دارندگان صکوک اجاره و انتشار صکوک اجاره تشکیل می‌شود.
• امین: نیز شخص حقوقی است که به نمایندگی از سرمایه‌گذاران و به منظور حفظ منافع آنان در چارچوب ضوابط اجرایی انتشار صکوک اجاره مسئولیت نظارت برکل فرآیند عملیاتی صکوک اجاره را بر عهده دارد.

ریسک اوراق صکوک

ریسک مربوط به اوراق صکوک را به طریق مختلفی می‌توان دسته‌بندی کرد. مهمترین ریسک‌هایی که دارندگان اوراق صکوک با آن مواجه هستند را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:

انواع اوراق بهادار چیست؟

در بازارهای مالی ایران، ابزارهای گوناگونی در معاملات مورد استفاده قرار می­گیرند. این ابزار با اصطلاح کلی “اوراق بهادار” معرفی می­شوند. انواع اوراق بهادار سهام، بسته به نوع قرارداد معامله و همچنین موضوع مورد معامله دارای اسم های مختلف و کارکردهای متفاوتی هستند.

شرکت ها و صاحبان بنگاه های اقتصادی برای تامین مالی طرح‌­های خود و همچنین سرمایه گذاران برای کسب سود و بهره‌­وری بیشتر، لازم است تا با انواع اوراق بهادار آشنا شوند.

اوراق بهاداری که در ایران مورد معامله قرار می‌گیرند در سه دسته کلی تقسیم­‌بندی می­‌شوند:

• اوراق سهام شامل سهام عادی، سهام ممتاز و سهام سرمایه ­ای
• اوراق بدهی شامل اوراق قرضه، اوراق مشارکت و ابرازهای مالی اسلامی
• ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی، اختیار معامله، سلف، معاوضه و گواهی صندوق های سرمایه گذاری

۱- اوراق بهادار – اوراق سهام

الف- سهام عادی

اوراق سهام عادی اصلی‌ترین اوراق بهادار قابل‌ معامله در بورس تهران است که این ابزار نشان دهنده میزان مالکیت سرمایه گذاران در یک شرکت است. این اوراق به لحاظ مالکیت به دو دسته بانام و بی­‌نام تقسیم می­‌شود. که تنها تفاوت آن در درج نام دارنده روی برگه سهام و دفتر شرکت در مورد سهام بانام است. سهام عادی، طبق قوانین در ایران با قیمت اسمی ۱۰۰۰ ریال منتشر می‌شوند.

دارندگان سهام عادی دارای حق رای در انتخاب هیأت مدیره شرکت و تأیید یا رد اقدامات پیشنهادی مدیریت شرکت و همچنبن دارای حق ­تقدم خرید سهام هستند. حق‌تقدم حقی است که به موجب آن دارندگان فعلی سهام عادی در خرید سهام جدیدالانتشار اولویت خواهند داشت.

صاحبان این سهام، ریسک زیادی در سرمایه گذاری متحمل می­‌شوند؛ زیرا در صورت کاهش سود شرکت، ارزش بازاری سهام آن‌ها کاهش یافته و یا در صورت انحلال شرکت آخرین گروهی خواهند بود که مطالبات خود را دریافت می­‌کنند.

ب- سهام ممتاز

سهام ممتاز را اوراق بهادار ترکیبی نیز می‌نامند؛ زیرا ویژگی‌های سهام عادی و اوراق قرضه را با هم دارا هستند. سهام ممتاز از نظر نداشتن سررسید و همچنین هزینه مالیاتی، شبیه سهام عادی‌اند؛ اما با توجه به دریافت سود ثابت همانند اوراق قرضه، در گروه اوراق بهادار با درآمد ثابت قرار می‌گیرند.

سهام ممتاز از طریق پذیره‌نویسی خصوصی وارد بازار می‌شوند. در بازار خارج از بورس و همچنین در بورس اوراق بهادار قابل دادوستد هستند.

۲- اوراق بهادار مبتنی بر بدهی

بنگاه های اقتصادی از طریق دو روش می­‌توانند وجه مورد نیاز خود را تامین کنند: دریافت وام از بانک و یا انتشار اوراق بدهی. از انواع اوراق بدهی می­‌توان به اوراق قرضه، اوراق مشارکت و ابزارهای اسلامی اشاره کرد.

الف- اوراق قرضه

اوراق بهادار قابل معامله ای است که مبلغ وام و سود متعلق به آن و همچنین زمان سررسید اصل و سود وام، در آن مشخص می‌­شود. این اوراق بهادار از نظر زمان سررسید به سه دسته کوتا­ه مدت، میان مدت و بلند ­مدت، و بر اساس نرخ بهره به دو دسته با نرخ ثابت و با نرخ شناور تقسیم می­‌شوند.

اوراق قرضه معمولا توسط دولت منتشر م‌ی­شود و به­دلیل اینکه دولت پرداخت اصل و سود این اوراق را ضمانت می‌کند، جزو کم ریسک­ترین نوع اوراق بهادار محسوب می‌شود.

ب- اوراق مشارکت

در راستای اجرای بانک‌داری اسلامی اوراق مشارکت، جایگزین اوراق قرضه شد.

اوراق مشارکت نوعی از اوراق بهادار است که با مجوز بانک مرکزی، برای تأمین منابع مالی مورد نیاز طرح‌های عمرانی – انتفاعی دولت یا شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها و مؤسسات عام‌المنفعه منتشر می‌شود.

به اوراق مشارکت، سود ثابتی به طور علی‌الحساب تعلق می‌گیرد که در مقاطعی از سال پرداخت می‌شود. سود قطعی اوراق مشارکت، در زمان سررسید و از محل سود طرح و به تناسب قیمت اسمی و مدت زمان سرمایه گذاری در اوراق، تعیین و به دارندگان اوراق مشارکت پرداخت می‌گردد.

ج- ابزارهای اسلامی

اوراق قرضه اسلامی یا صکوک، ابزاری ابتکاری و منطبق با قوانین شرعی اسلامی هستند.

صکوک به ­عنوان اوراق بهادار با پشتوانه مالی تعریف می‌شود که باید خود دارای ارزش باشد و نمی‌­تواند بدون خلق ارزش و کار، سودآوری داشته باشد. اوراق بهادار صکوک، منابع مالی را با پشتوانه ترازنامه و دارایی های فیزیکی شرکت های خاص جذب می‌­کنند.

از انواع صکوک می‌­توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. صکوک مالکیت دارایی هایی که در آینده ساخته می‌شود.
2. صکوک مالکیت منافع دارایی های موجود
3. صکوک مالکیت منافع دارایی هایی که در آینده ساخته می‌شود.
4. صکوک صلم
5. صکوک استصناع
6. صکوک مرابحه
7. صکوک مشارکت
8. صکوک مضاربه
9. صکوک نماینده سرمایه گذاری
10. صکوک مزارعه
11. صکوک مساقات
12. صکوک ارائه خدمات
13. صکوک حق‌الامتیاز

۳- اوراق بهادار – ابزارهای مشتقه

ابزارهای مشتقه به نوعی از قراردادهای مالی اطلاق می‌‌‌‌شود که ارزش خود را از کالای فیزیکی (دارایی پایه) می‌‌‌‌گیرند. دارایی پایه می‌‌‌‌تواند به شکل سهام، کالا، نرخ‌های بهره، صنعت ساخت وساز یا هر نوع دارایی دیگر باشد.

انواع قراردادهای مشتقه:

1. قراردادهای آتی (Futures)
2. قراردادهای سلف (Forwards)
3. قراردادهای اختیار معامله (Options)
4. قراردادهای معاوضه (Swaps)

قرارداد آتی

قرارداد بازار آتی، قراردادی است که در آن دو طرف تعهد می‌‌‌‌کنند که در یک تاریخ مشخص و با یک قیمت مشخص، یک کالا با کیفیت مشخص را مبادله نمایند. در این قرارداد، دو طرف متعهد هستند که طبق ضوابط قرارداد عمل کنند.

خریدار معمولا پیش بینی می‌­کند که قیمت کالا در آینده بالا می­‌رود و فروشنده پیش­بینی می‌­کند که قیمت کالا ثابت مانده یا پایین می­‌آید.

قرارداد آتی در بازارهای رسمی‌‌‌‌ یا بازار بورس انجام می‌‌‌‌گیرند و به نوعی نوسان‌های شدید قیمت کالا در آینده را کاهش می‌‌‌‌دهند. در قرارداد آتی، پول کالای مورد معامله تا زمان تحویل پرداخت نمی‌‌‌‌شود.

قرارداد اختیار معامله – قرارداد آپشن

قرارداد اختیار معامله یا قرارداد Option، قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار حق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد. بنابراین براساس قرارداد اختیار معامله ( قرارداد آپشن ) ، دو طرف توافق می‌کنند که در آینده معامله‌ای انجام دهند. در این معامله خریدار اختیار معامله، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی را به­‌دست می‌آورد.

دارنده قرارداد (خریدار) در اعمال حق خود مختار است و در صورت صرف‌نظر وی از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته است از دست می‌دهد. از طرف دیگر فروشنده در صورت درخواست خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است.

قراردادهای اختیار معامله به دو دسته طبقه‌ بندی می‌شوند:

۱- قرارداد اختیار خرید

دارنده این نوع اختیار معامله، حق دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت مشخصی در دوره زمانی معینی بخرد.

۲- قرارداد اختیار فروش

این قرارداد به دارنده حق می‌دهد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دوره زمانی مشخصی بفروشد. درحالی که خریدار قرارداد اختیار خرید، به امید افزایش قیمت آن را می‌خرد، خریدار قرارداد اختیار فروش پیش‌بینی می‌کند که قیمت در آینده کاهش خواهد یافت.

نتیجه­‌گیری

در بازارهای مالی، ابزارهای متنوعی برای سرمایه­ گذاری وجود دارد. هر فرد بسته به میزان ریسک پذیری و پیش بینی خود نسبت به قیمت­ های آینده ،از این ابزار استفاده می­‌کند.

معمولا افرادی که خواهان ریسک کم و سود ثابت و معین هستند از بین انواع اوراق بهادار، اوراق بدهی سرمایه گذاری را انتخاب می‌کنند. افرادی که انتظار بهره بالایی از شرکت­ ها دارند، آن شرکت را با خرید سهام، به میزان سرمایه ی خود به تملک در می‌­آورند.

خریداران قرارداد آتی معمولا پیش‌­بینی می­‌کنند که قیمت کالا در آینده افزایش میابد و و فروشندگان آن، پیش­بینی می‌­کند که قیمت کالا ثابت مانده یا کاهش می­ابد.

شما چند درصد از سرمایه خود را برای هر نوع از اوراق بهادار اختصاص می­‌دهید؟

اوراق بدهی چیست و چگونه در آن سرمایه گذاری کنیم؟

گروه مشاوران خبره کسب وکار ایرانیان قبل از سرمایه گذاری در اوراق بدهی، به شما خواهد آموخت چگونه در اوراق بدهی سرمایه گذاری کنید. برای سرمایه گذاری در اوراق مضاربه چیست؟ اوراق بدهی ابتدا باید آن ها را به خوبی بشناسیم وبرحسب نیاز یکی از 10مورد اوراق موجود در بازار بورس را برای رفع نیاز خود انتخاب و سرمایه گذاری کنیم.

در نوشتار قبل پس از تعریف اوراق بدهی، انواع آن را به خوبی بیان کردیم. در این نوشتار همراه با گروه مشاوران خبره کسب وکار ایرانیان خواهیم آموخت که اوراق بدهی چه ویژگی هایی دارند و چگونه می توانیم بر روی آن ها سرمایه گذاری کنیم.

مطمئنا شماهم که در این جامعه زندگی می کنید برای رفع نیاز مسکن، خودرو و یا هر کالایی دیگر به دلیل عدم نقدینگی کافی به شعبات بانک های مختلف جهت اخذ وام مراجعه کرده باشید.

در کنار افراد هستند برخی از سازمان های تجاری که جهت تامین مالی خود به بانک ها مراجعه کرده باشند. عمدتا سازمان های تجاری برای تامین مالی خود نیازمند وام هایی با مبالغ بالا هستند که بانک ها توانایی پرداخت این تسهیلات را ندارند به همین خاطر سازمان های تجاری ناگزیر هستند از راه های دیگری برای رفع نیاز خود اقدام نمایند.

اوراق بدهی راهی برای تامین سرمایه های خرد وکلان

انتشار اوراق بدهی گزینه مناسبی برای سازمان های تجاری جهت رفع نیاز مالی است که از این طریق آن ها علاوه پیاده سازی طرح ها عمرانی و… ، با ایمن کردن ریسک پرتفوی سرمایه گذاری سرمایه گذاران در بازار سرمایه، ریسک سرمایه گذاری را با پرداخت سود ثابت تا حد قابل توجهی کاهش می دهند.

چه کسی اوراق بدهی را منتشر می کند؟

این اوراق عمدتا توسط دولت منتشر می شوند و اصل و فرع اوراق مذکور توسط دولت تعهد می شود به همین خاطر است که اوراق بدهی را بدون خطر و مورد اطمینان سرمایه گذاران می دانند، این عبارت مفهوم آن را دارد که سرمایه گذار به خیالی آسوده سرمایه خود را محلی سرمایه گذاری کرده است که از طریق آن سود ضمانت شده دریافت می کند.

اوراق بدهی چه ویژگی هایی دارند؟

کلیه اوراق بدهی مشخصات مشترکی دارند که با آن‌ها شناخته و تعریف می‌شوند. براساس این ویژگی ها این اوراق در دو بازار فرابورس و بازار اصلی قابل معامله هستند.

1-تاریخ سررسید

تاریخ پایان یک دوره اوراق بدهی، تاریخ سررسید گفته می‌شود. در این تاریخ دارنده اوراق می تواند ارزش اسمی اوراق خود را از صادرکننده درخواست نماید.

۲_ارزش اسمی

اصل مبلغ وام، ارزش اسمی است که در تاریخ سررسید به خریدار اوراق بازپرداخت می‌گردد.

3_نرخ سود اسمی

به نرخ بهره‌ای گفته می‌شود که به طور دوره‌ای و تا سررسید اوراق پرداخت می‌گردد.

۴_ قیمت فروش

اگر دارنده اوراق قصد نداشته باشد که تا تاریخ سررسید اوراق خود منظر بماند، می تواند اوراق خود را در روزهای باز بازار و قیمت روز بازار به خریدار بفروشد(قیمت بازار براساس نرخ سود بازار پول تعیین می شود).

۵_ نرخ سود تا سررسید (YTM)

چنان‌چه سرمایه گذار اوراق بدهی خود را در اولین روز انتشار خریداری کند، نرخ سودش نرخ سود اسمی است. ولی اگر بعد از انتشار و به قیمت تعیین‌شده بازار اقدام به خرید اوراق نموده و آن‌ها را تا سررسید نگه‌داری کند، نرخ سود تا سررسید یا YTM نامیده می‌شود. نکته ای که سرمایه گذار باید به آن توجه داشته باشد آن است که اوراق بدهی با بیشترین YTM لزوماً به معنی بهترین سرمایه‌گذاری نیست.

کدام نوع اوراق مناسب تر است؟

گروه مشاوران خبره کسب وکار ایرانیان معتقد است، اوراقی مناسب تر است که بتواند برحسب شراط حاکم نیاز سرمایه گذار را به خوبی پاسخ دهد به همین منظور در ادامه انواع اوراق را با ویژگی های آن ها معرفی خواهیم کرد.

1-اوراق قرضه(به دلیل ایرادات فقهی موجود در اوراق قرضه، در بازار سرمایه ایران قابل معامله نیست)

2-اوراق صکوک

صکوک اجاره از مهمترین صکوکی است که دارنده آن به صورت مشاع(قانونی) مالک میزان سرمایه گذاری خود است که براساس قرارداد به مصرف کننده واگذار شده است این بدان مفهوم است که براساس مالکیت مشاع دارنده میتواند آن را در بازار ثانویه معامله کرد. در قرارداد صکوک اجاره منفعت دارایی یا مجموعه ای از دارایی ها در برابر اجاره بها از موجر به مستاجر منتقل می شود.

اوراق مرابحه، اوراقی است که در آن بایع(فروشنده) قیمت تمام شده کالا (قیمت خرید، هزینه حمل و نقل، انبارداری و…) را به اطلاع مشتری می رساند و پس از آن درخواست مبلغی اضافه به عنوان سود می کند. بیع مرابحه می­تواند به‌صورت نقد یا نسیه منعقد شود و درصورتی‌که نسیه باشد به‌طورمعمول نرخ سود آن بیشتر است.

2-3. اوراق مضاربه

اوراق مضاربه اوراقی است که در آن مالک، سرمایه خود را در اختیار عامل قرار می دهد تا صرفا با فعالیت بازرگانی خود سود حاصل را با درصدی که از پیش به توافق رسیده باشند تقسیم کنند. در قرارداد مضاربه در صورتی که عامل کوتاهی نکرده باشد وفعالیت بازرگانی زیان کرده باشد، زیان وارده متوجه مالک سرمایه می شود.

3-اوراق مشارکت

3-1.اوراق مشارکت ساده

اوراق مشارکت ساده قراردادی است که درآن سرمایه گذار در پروژه خاصی شریک شده و پس از اجرای پروژه رابطه او با ناشر به پایان می رسد. این اوراق براساس شرایط فقهی و حقوقی خاص ازجمله تضمین بازپرداخت اصل وسود، معامله می شوند.

3-2.اوراق مشارکت مرکب

این اوراق توسط شرکت های سهامی عام منتشر شده و مرسوم ترین آن:

الف) اوراق مشارکت قابل تعویض با سهام:

این اوراق توسط شرکت‌های سهامی عام منتشر شده و در سررسید نهایی با سهام سایر شرکت‌های پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تعویض می‌شود.

ب) اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام :

این اوراق توسط شرکت‌های سهامی عام منتشر شده که در هنگام سررسید و یا در زمان افزایش سرمایه قابلیت بدیل شدن به سهام شرکت های ناشر را دارد.

3-3.گواهی سپرده

3-3-1.گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری عام به گواهی اطلاق میشود که سرمایه گذار با سپرده گذاری مدت دار نزد بانک با سررسید مشخص، گواهی سپرده مدت دار صادره ویژه سرمایه گذار عام بانام یا بی نام را دریافت می کند.

3-3-2.گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری خاص به سپرده‌هایی اطلاق می‌گردد که بانک برای تجهیز منابع و تأمین مالی طرح‌های جدید تولیدی، ساختمانی، خدماتی و نیز توسعه و تکمیل طرح‌های سودآور موجود با سررسید مشخص افتتاح می‌نماید و این اوراق را در ازاء افتتاح سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری خاص صادر می‌نماید.

اوراق بدهی را چگونه خریداری کنیم؟

خرید و مقایسه اوراق بدهی بر مبنایی خاص صورت می‌گیرد که گروه مشاوران خبره کسب وکار ایرانیان در ادامه به این موضوع پرداخته است ‌که چه اوراقی برای سرمایه‌گذاری مطلوب‌تر است. همان‌طور که پیش از این نیز به آن اشاره شد، برخی از اوراق بدهی بدون پرداخت سود دوره‌ای هستند و برخی نیز دارای پرداخت سود با دوره‌های پرداخت مختلف و نرخ سود اسمی هستند.

برای خرید اوراق بدهی باید معیارهای زیر در نظر گرفته شود:

• نرخ سود سالیانه (YTM)
• اصل تنزیل (discounting)
• ریسک نکول

ریسک نکول اوراق به معنای آن است که صادرکننده قادر نباشد در زمان سررسید به تعهدات خود در بازپرداخت اصل و فرع مبالغ سرمایه گذاری شده عمل نماید.

ریسک نقد شوندگی بدان معناست که سرمایه گذار به سهولت نتواند دارایی خود را در بازار به وجه نقد تبدیل کند، اصطلاحا برای او مشتری وجود نداشته باشد.

بورس و فرابورس، شباهت ها تفاوت ها

سرمایه گذاری در بورس را از کجا شروع کنیم؟

آموزش قراردادهای اختیار معامله زعفران

آشنایی با معاملات قراردادهای آتی زعفران

قراردادهای سلف موازی استاندارد

چگونه بر روی طلا سرمایه گذاری کنیم؟

اختیارات نامتعارف(Exotic Option)

اختیار متعارف و غیرمتعارف تفاوت ها و شباهت ها

کاربرد قرارداد اختیار معامله

اختیارات نامتعارف و مدیریت ریسک بازار

گرامین بانک پشتوانه کسب و کارهای خرد

کسب وکار الکترونیک راهی برای بهتر دیده شدن

چگونه در اوراق بدهی سرمایه گذاری کنیم؟

عرضه اولیه چیست و چگونه انجام می شود

سایت بورس کالای ایران

سایت TSETMC

• اشتراک در توییتر
• اشتراک در فیسبوک
• اشتراک در تلگرام
• اشتراک در پینترست

کارشناس ارشد علوم اقتصادی

مطالب زیر را حتما بخوانید:

عرضه اولیه چیست و چگونه انجام می شود

✔ عرضه اولیه سهام در بورس عرضه اولیه کوتاه شده عبارت (initial public offering (ipo می باشد که به معنای عرضه عمومی اولیه است و در میان سرمایه گذاران عرضه.

شاخصهای فضای کسب و کار

فضاي كسب و كار مناسب و سالم كه از سلامت اقتصاد و سياست درست كشورها منتج مي شود و به نتايج مثبت اقتصادي از قبيل صادرات، رشد پايدار اقتصادي و.

صنعت پتروشیمی غول اقتصادی ایران (بخش سوم)

صنعت پتروشیمی ایران صنعت پتروشیمی ایران: اولین سنگ بنای صنعت پتروشیمی کشور در سال 1330 شمسی بنا نهاده شد. مدت ها بعد وزارت اقتصاد جهت توسعه صنعت پتروشیمی کشور نسبت.

تورم‌های بالا در اروپا و آمریکا تا چه حد نگران کننده است؟ ✨ از افزایش قیمت ها تا مارپیچ تورم

خلاصه مقاله: مجله اکونومیست در دو مقاله به بررسی تورم های ایجاد شده در اثر کرونا و جنگ اوکراین پرداخته است. به صورت خلاصه به دو سوال پاسخ می دهد.

صنایع ایران را بیشتر بشناسیم(بخش اول)

صنایع ایران: با سپری شدن زمان و ایجاد نیازهای متعدد در بشر منجر به شکل گرفتن ابداعات و اختراعات متعددی شد که برخی از آن ها را در حوزه تولید.

عراق، مقصدی خوب برای صادرات (راهنمای جامع صادرات به عراق)

عراق کجاست؟ عراق با نام رسمی جمهوری عراق (به عربی: جمهورية العراق) (به کردی: کۆماری ئێراق) کشوری در خاورمیانه و جنوب غربی آسیا است. پایتخت عراق شهر بغداد است. این کشور از جنوب با عربستان سعودی و کویت، از غرب با اردن و سوریه، از شرق با ایران و از شمال.

نقدشوندگی سهام

یکی از مفاهیم مهم در بازار سرمایه مفهوم نقدشوندگی می‌باشد. نقدشوندگی به سهولت خرید و فروش سهم در کمترین زمان، بدون تغییر قابل ملاحظه در قیمت آن اشاره دارد. به.

نخستین زنی که رئیس سازمان تجارت جهانی شد

نخستین زنی که رئیس سازمان تجارت جهانی شد [caption align="alignright" width="406"] اکنجو ایوه آلا[/caption] اکنجو-ایوه آلا(Ngozi Okonjo-Iweala) اقتصاددان و سیاست‌مدار اهل نیجریه است. او دو دوره در سال‌های ۲۰۰۳–۲۰۰۶.

روش های مختلف ارزیابی طرح های اقتصادی

مقدمه: پس از تشریح روشهای مختلف استهلاک در نوشته های پیشین از آنجاکه روشها تفاوت p-sv در طول عمر مفید دارائی توزیع گردیده است شاید بنظر آید که عملکرد آنها.

سرمایه گذاری در روغن کشی از دانه روغنی کنجد

[vc_row][vc_column][vc_column_text] صنعت روغن خوراکی همراه با افزایش سطح آگاهی مردم از مضرات حلال های باقی مانده در استخراج روغن، روغن کشی از دانه های روغنی با روش هایی که سازگاری.

آشنایی با فعالیت کارگزاران

مقدمه برای ورود به بازاربورس وخرید فروش لازم است بامکانیزم های که خرید وفروش دارایی های مالی را انجام میدهند آشناباشیم. خرید وفروش دارایی های مالی فقط از طریق کارگزاران.

بازگشت قیمت های نفت به بالای 80 دلار ماندگار است؟ پیش بینی قیمت نفت

آینده قیمت نفت چه می شود؟ استراتژی اروپا، آمریکا و غول های خاورمیانه در مواجه با گذار انرژی چیست خلاصه مقاله: مقاله حاضر ترجمه یکی از مقالات منتشر شده.

چنانچه دیدگاهی توهین آمیز باشد و متوجه اشخاص مدیر، نویسندگان و سایر کاربران باشد تایید نخواهد شد. چنانچه دیدگاه شما جنبه ی تبلیغاتی داشته باشد تایید نخواهد شد. چنانچه از لینک سایر وبسایت ها و یا وبسایت خود در دیدگاه استفاده کرده باشید تایید نخواهد شد. چنانچه در دیدگاه خود از شماره تماس، ایمیل و آیدی تلگرام استفاده کرده باشید تایید نخواهد شد. چنانچه دیدگاهی بی ارتباط با موضوع آموزش مطرح شود تایید نخواهد شد.