ابزار مالی بازار سرمایه

ابزارهای مالی بازار سرمایه ایران و تاثیر نظام مالی اسلامی در ابداع و بکارگیری این ابزار در بازار داخلی

چهارمین کنفرانس ملی پژوهش در حسابداری و مدیریت

خرید و دانلود فایل مقاله

با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 15 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.

مشخصات نویسندگان مقاله ابزارهای مالی بازار سرمایه ایران و تاثیر نظام مالی اسلامی در ابداع و بکارگیری این ابزار در بازار داخلی

چکیده مقاله :

توسعه ی بازار سرمایه همبستگی مثبتی با رشد اقتصادی حال و آینده دارد و بعنوان یک کاتالیزور برای توسعه ی اقتصاد کشورها بشمار می رود.[1 ] با توجه به این نکته که بازارهای مالی و بالاخص بازار سرمایه در اقتصاد مدرن جایگاه و نقش برجسته ای داشته و در مرکزیت فرآیندهای اقتصادی قرار دارند، بطور طبیعی نیاز برای ایجاد و توسعه ی نوآوری ها در بازار سرمایه افزایش پیدا می کند.[2 ] یکی از اهداف اولیه ی دولت ها نیز، ایجاد و توسعه ی نوآوری ها در بازارهای مالی جهت ارتقای بهره وری و نیز افزایش کیفیت فعالیت های اقتصادیست[3 ] چون در دهه های اخیر، نوآوری های مالی و معاملاتی با برآورده نمودن انتظارات عرضه کنندگان و متقاضیان منابع مالی، تامین ثبات اقتصادی از طریق توزیع و انتقال ریسک، افزایش سطح رفاه اقتصادی با ارائه ی روش های موثر سرمایه گذاری و همچنین کاهش هزینه های واسطه گری مالی، نقش تعیین کننده ای را در توسعه ی بازار سرمایه و اقتصادهای مهم دنیا ایفا کرده است.[4 ] بر این اساس محققان همواره بر اهمیت محصولات و خدمات جدید در حوزه مالی تاکید نموده و این نوآوری ها را بعنوان یک موتور رشد اقتصادی قلمداد می کنند.[5 ] شاید بتوان گفت که هدف غائی نوآوری مالی، بهبود عملکرد اقتصاد واقعی از طریق افزایش کارآئی صنعت واسطه گری مالیست زیرا با ایجاد و توسعه ی نوآوری های مالی اعم از معرفی محصول جدید (ابزار، تکنیک و بازار)، بهبود محصولات جاری و یا ادغام ویژگی های چند محصول، واسطه گری مالی نیز کارآتر می شود.[4 ] به طور کلی از دیدگاه مالی، وظیفه و کارکرد اولیه ی سیستم مالی اینست که تخصیص و گسترش منابع اقتصادی را در هر مقطع زمانی و در محیط نااطمینان تسهیل کند.[2 ] در این میان نوآوری های مالی بعنوان موتور محرکه ی سیستم مالی، با بهبود عملکرد اقتصاد واقعی، باعث توسعه در سیستم مالی می شود. [4 ] این واضح است که سیستم مالی توسعه یافته، بهتر می تواند رشد اقتصادی را تشویق کند. بنابراین مرکزیت مالی در اقتصاد مدرن و اهمیت آن در رشد اقتصادی، بطور طبیعی نیاز برای نوآوری مالی را افزایش داده است. در ده ه های گذشته، رشد سریع نوآوری، آرایش خدمات در دسترس را برای مشارکت کنندگان و سرمایه گذران بازارهای مالی تغییر داده است.[ 6] پیشینه نشان می دهد که نوآوری های مالی و معاملاتی بخش بحرانی و ماندگار چشم انداز اقتصاد در دهه های گذشته بوده است.[7 ] در سال های اخیر نیز، جهانی سازی، نوآوری های تکنولوژیکی و افزایش رقابت بین المللی، باعث ایجاد روند رو به رشدی در افزایش تمرکز نهادی و جغرافیایی سیستم های مالی و بازارها گردیده.[8 ] رشد قابل توجه ی معاملات مالی در ایالات متحده در اوایل دهه ی 1980 ، منجر به ایجاد یک موج نوآوری درمحصولا مالی و فرآیندها شد. قبل از این زمان، تنها تعدادی از محصولا پوشش ریسک سنتی مثل قراردادهای فوروارد 1 استفادهو تعدادی از آتی ها 2 و اختیارها 3 در خارج ایالا متحده مبادله می شد] 8[ اما نوآوری های مدالی اواخدر دهده ی 1881 منجر به ظهور و پیدایش تعداد قابل توجهی از ابزارهای جدید شد که در واقع ابزار مالی بازار سرمایه برای پوشش ریسک اعتباری در بدازار بوجود آمدند

کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله

کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا MANAGECONF04_145 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:

نحوه استناد به مقاله :

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:

نوری، معصومه،1399،ابزارهای مالی بازار سرمایه ایران و تاثیر نظام مالی اسلامی در ابداع و بکارگیری این ابزار در بازار داخلی،چهارمین کنفرانس ملی پژوهش در حسابداری و مدیریت،تهران،https://civilica.com/doc/1036676

در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1399، نوری، معصومه؛ )
برای بار دوم به بعد: ( 1399، نوری؛ )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.

مدیریت اطلاعات پژوهشی

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.

مقالات مرتبط جدید

مقالات فوق اخیرا در حوزه مرتبط با این مقاله به سیویلیکا افزوده شده اند.

طرح های پژوهشی مرتبط جدید

طرح های پژوهشی فوق اخیرا در حوزه مرتبط با این مقاله به سیویلیکا افزوده شده اند.

به اشتراک گذاری این صفحه

اطلاعات بیشتر درباره COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.

راهنمای پژوهشگران و دانشجویان

راهنمای دبیرخانه کنفرانسها و مجلات

برخی از دانشگاههای عضو

برخی از سازمانهای عضو

سازمان انرژی اتمی ایران
سازمان ملی استاندارد
سازمان مدیریت صنعتی
اداره کل نظارت فنی و مهندسی قوه قضاییه
سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران
وزارت نیرو
مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی
لیست همه مراکز عضو

دفتر مرکزی انتشارات بوم سازه (سیویلیکا): تهران، بزرگراه جلال آل احمد، بین خیابان کارگر و بزرگراه چمران، کوچه پروانه، پلاک ۴، ساختمان چمران، طبقه ۴، واحد ۳۱

تمامی خدمات پایگاه سیویلیکا ، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می باشند و فعالیت های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است

آموزش درس بازار سرمایه و ابزار تامین مالی اسلامی

در درس بازار سرمایه و ابزار تامین مالی اسلامی، تمامی جزییات مربوط به بازارهای مالی و اوراق بهادار مورد معامله در این بازار توضیح داده می شود. از طرفی نگاه فقهی و اسلامی حاکم بر سرمایه گذاری در بازار سرمایه گذاری و سرمایه پذیری مورد مطالعه قرار می گیرد و در پایان نتیجه مشترک میان نظام اقتصادی مدرن و سیستم اقتصادی اسلامی در رابطه با ابزار مالی بازار سرمایه سرمایه گذاری در بازار سرمایه به عنوان ابزار مشتقه معرفی و به جزییات آن به صورت کامل پرداخته می شود.

آموزش درس بازار سرمایه و ابزار تامین مالی اسلامی

حامد باقری

کارشناسی اقتصاد نظری

حامد باقری، دارای کارشناسی ارشد علوم اقتصادی از دانشگاه زنجان هستند. پایان‌نامه ایشان در زمینه بررسی امکان‌پذیری مالیات بر سود سهام با رویکرد مالیات خنثی بوده است. ایشان مدرس خصوصی دروس حسابداری میانه 1 و 2، حسابداری صنعتی 1 و 2 و 3، اصول حسابداری 1 و 2 و 3 و. هستند.

توضیحات تکمیلی

در فرهنگ تجاری کنونی، اهداف سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران و سرمایه پذیران متفاوت است. برخی از سرمایه گذاران با اهداف غیرانتفاعی اقدام به سرمایه گذاری می کنند، در حالی که برخی از سرمایه پذیران به منظور تقویت جایگاه کنونی خود و نه برای توسعه فعالیت خود، اقدام به جذب سرمایه می نمایند. در حالت کلی بازارهای مالی می توانند پلی میان سرمایه گذاران و سرمایه پذیرها برای تامین مالی باشند. از طرفی این ابزارهای مالی در بازارهای مالی کاربرد پیدا می کند.

بازارهای مالی وظیفه مهم ایجاد ارتباط مناسب میان سرمایه گذاران و سرمایه پذیران را دارند، به نحوی که نیازمندان سرمایه با اهداف شفاف خود بتوانند با سرمایه گذاران همسو شده و هم راستا با سیاست ها و استراتژی های تجاری آن ها ارتباط برقرار کند و نیز با تامین مالی نیازهای خود، شروع به فعالیت اقتصادی کنند.

همانند تمامی فعالیت های اقتصادی، حضور در بازارهای مالی و استفاده از پتانسیل های این بازار همراه با ریسک و مخاطره است و لذا فعالیت مناسب و موفق در بازار مالی، نیازمند شناخت دقیق، مدیریت سرمایه گذاری و استفاده از مشاوره شرکت های سرمایه گذاری و صندوق های سرمایه گذاری است. از طرفی دین مبین اسلام در تمامی مراحل زندگی انسان همواره رهنمودهای ارزشمندی دارد. در فرایند تجاری، اسلام برخی از سرمایه گذاری ها را مشروع نمی داند و دلیل آن عدم تناسب سرمایه گذار و ابزار سرمایه گذاری با اهداف و سیاست های سرمایه پذیر است به نحوی که برای سرمایه گذاران مخاطره به همراه دارد.

با توجه به توضیحات فوق و حساسیت بالای موضوع مطرح شده، در درس بازار سرمایه و ابزار تامین مالی اسلامی، تمامی جزییات مربوط به بازارهای مالی و اوراق بهادار مورد معامله در این بازار توضیح داده می شود. از طرفی نگاه فقهی و اسلامی حاکم بر سرمایه گذاری در بازار سرمایه گذاری و سرمایه پذیری مورد مطالعه قرار می گیرد و در پایان نتیجه مشترک میان نظام اقتصادی مدرن و سیستم اقتصادی اسلامی در رابطه با سرمایه گذاری در بازار سرمایه به عنوان ابزار مشتقه معرفی و به جزییات آن به صورت کامل پرداخته می شود.

کاربردی‌ترین ابزارهای سرمایه‌ گذاری در بورس

زمانی که از رشد و شکوفایی اقتصادی کشورها حرف می‌زنیم، ابتدا باید به صنایع پربازده و همچنین میزان رشد و پیشرفت فناوری آن کشور نگاه کرد. اگر تخصیص منابع مالی کافی به درستی صورت نگیرد، به تدریج چرخه‌ی اقتصاد و در نتیجه رشد آن رو به افول می‌گذارد. کارشناسان، بازار سرمایه را دماسنج اقتصاد کشور و محلی برای سرمایه‌گذاری مولد می‌نامند. ابزارهای سرمایه‌ گذاری در بورس متنوع‌ است و هر کدام ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خودش را دارد.

کاربرد ابزارهای بازار سرمایه

هر کشوری به فراخور نظام پولی و بانکی و همچنین ساختار اقتصادی‌ خود، بازار سرمایه‌ی مختص خود را دارد و وجه مشترک آنها این است که بنگاه‌های اقتصادی بزرگ می‌توانند برای تامین منابع مالی و بهروه‌وری بیشتر، از انواع ابزارهای بازارسرمایه استفاده کنند و به اهداف خود دست یابند.

با رونق گرفتن بازار سرمایه، بورس ایران نیز مانند سایر بازارهای سرمایه‌ی بین‌المللی ابزارهای خود را تکمیل کرده و به جز چند مورد محدود، تمامی ابزارهای مهم و پرکاربرد سرمایه‌گذاری در بورس را دارد.

انواع ابزارهای بازار سرمایه در ایران کدام‌اند؟

ابزارهای سرمایه‌ گذاری در بورس بر دو نوع هستند. ابزارهای ویژه‌ی مدیریت خطر و ابزارهای تامین مالی بلند مدت. در این مقاله به ابزارهای مالی بلند مدت می‌پردازیم.

ابزارهای تامین مالی بلندمدت

سهام

از محبوب‌ترین ابزارهای سرمایه‌ گذاری در بورس سهامی است که شرکت‌ها منتشر می‌کنند. شرکت‌های ابزار مالی بازار سرمایه سهامی بخشی از سرمایه‌ی خود را به صورت سهمی که قابل معامله و قابل انتقال به غیر است درمی‌آورند که در این سهم میزان تعهدات، مشارکت و منافع صاحب سهم نیز تعیین شده‌است.

از نظر حقوقی دو نوع سهم وجود دارد

سهام عادی: به طور کلی دو نوع سهام عادی وجود دارد. سهام عادی با نام و سهام عادی بی‌نام. تفاوت این دو نوع سهام تنها در این است که روی برگه‌ی سهام با نام، نام صاحب سهام درج می‌شود اما سهام بی‌نام اینطور نیست. سهام عادی یکی از رایج‌ترین و اصلی‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری در بازار بورس بوده که قابل معامله است. صاحب سهام عادی به اندازه‌ی سهامی که خریداری کرده صاحب بخشی از شرکت بوده و به همان اندازه از سود و مزایایی که برای سایر صاحبان آن شرکت در نظر گرفته شده بهره‌مند خواهد شد.

شایان ذکر است که بیشتر سهام شرکت‌‌ها به صورت سهام عادی منتشر شده و مزیت آن این است که صاحب سهام علاوه بر حق رای و دریافت سود دارای حق تقدم خرید سهام هم هست. به ابزار مالی بازار سرمایه این معنی که زمان انتشار سهام‌های جدید، سهامداران عادی پیشین برای خرید سهام‌های جدید در اولویت هستند.

سهام عادی پیش از انتشار عمومی و ورود به بازار باید در کمیسیون بورس اوراق بهادر مورد بررسی قرار گرفته و اجازه‌ی انتشار کسب کند.

سهام ممتاز: اساسا همه‌ی سهام‌ها باید مشابه هم باشند و تفاوتی با یکدیگر نداشته باشند اما قانون در این‌باره استثنائی قائل شده که با توجه به آن کسانی که سهام ممتاز دارند از امتیازات خاصی برخوردار می‌شوند.

سهام ممتاز هم یک نوع سند مالکیت و قابل‌انتقال به غیر است که صاحبان آن حقوقی ثابت و البته محدود از دارایی‌های شرکت دارند. مهم‌ترین حق و امتیازی که صاحبان سهام ممتاز دارند این است که سود بیشتری می‌برند و برای پرداخت سود در اولویت هستند، حتی در زمان ورشکستگی.

این سهام از طریق پذیره‌نویسی خصوصی منتشر می‌شود و هم در زمان تاسیس شرکت و هم با توجه به شرایط همزمان با فعالیت شرکت می‌تواند وارد بازار شود و در بیرون بازار بورس هم قابل‌معامله است.

اوراق قرضه و اوراق مشارکت

اوراق قرضه به اسنادی می‌گویند که دارندگان آن مانند یک وام‌دهنده به ناشر اوراق قرضه در نظر گرفته می‌شوند و ما به ازای این قرضی که به ناشر داده‌اند بهره دریافت می‌کنند. به واقع به صورت دوره‌ای، برای مثال ماهانه بهره‌ی قرض خود را دریافت می‌کنند و در زمان سررسید نیز اصل سرمایه را از فروشنده پس می‌گیرند.

بر اساس قوانین اسلامی انتشار اوراق قرضه در ایران صورت نمی‌گیرد اما به عنوان جایگزین، اوراق مشارکت در نظر گرفته شده است. اوراق مشارکت، اوراق بهاداری هستند که برای تامین مالی پروژه‌های شهرداری، توسعه‌ی عمرانی، شرکت‌های دولتی و خصوصی و غیره منتشر می‌شوند. ناشران اوراق مشارکت متعهد می‌شوند که سود قطعی و اصل پول را در تاریخ تعیین شده پرداخت نمایند.

شایان ذکر است که سود قطعی به صورت علی‌الحساب به دارندگان اوراق مشارکت پرداخت می‌شود و در پایان پروژه اگر میزان سود کلی پروژه بیشتر از مبلغ سود قطعی باشد، مابه‌التفاوت این مبلغ به دارندگان اوراق مشارکت پرداخت خواهد شد.

مدیریت دارایی

ورود به بازار سرمایه و سرمایه‌گذاری در بازار بورس نیازمند دانش و تخصص کافی و همچنین پایش مداوم بازار و اقدام به موقع است. بسیاری از افراد تمایل دارند در این بازار سرمایه‌گذاری کنند اما زمان یا تخصص کافی ندارند. این افراد می‌توانند کار را به شرکت‌هایی بسپارند که در این زمینه تبحر دارند و به صورت تخصصی در آن فعالیت می‌کنند. مدیریت دارایی از این طریق به دو دسته‌ی کلی تقسیم می‌شود:

صندوق سرمایه‌گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری همگی تحت نظارت سازمان بورس هستند. هدف این صندوق‌ها تجمیع سرمایه‌های کسانی است که مایل به سرمایه‌گذاری هستند ولی زمان و تخصص کافی ندارند. صندوق‌ها، سرمایه‌های سرگردان این افراد را در دارایی‌های مختلف اعم از سهام، اوراق بهادار و غیره سرمایه‌گذاری می‌کنند و بخشی از سود را به کسانی که در صندوق سرمایه‌گذاری کرده‌اند می‌پردازند. صندوق‌ها نیز انواع مختلفی دارد که متناسب با درجه ریسک‌پذیری خود می‌توانید آنها را انتخاب ابزار مالی بازار سرمایه کنید.

سبدگردانی

این روش نیز مانند صندوق‌ها، از روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم محسوب می‌شود. سبدگردان‌ها با توجه به هدف و میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران بهترین سبد سهام را انتخاب می‌کنند و بابت این کار بخشی از سود را به عنوان دستمزد دریافت می‌کنند.

شایان ذکر است که کار سبدگردانی به صورت بسیار دقیق و با طراحی پرسش‌نامه‌ای تخصصی برای سرمایه‌گذار جهت اطلاع از اهداف، استراتژی و میزان ریسک‌پذیری او انجام می‌گیرد و یکی از بهترین و مطمئن‌ترین روش‌ها برای ورود به بازار سرمایه است.

سخن پایانی

سامانه مدیریت ثروت مانو، شرایطی را فراهم کرده است که هر فرد با هر سطح از دانش اقتصادی و شرایط مالی بتواند متناسب با درجه ریسک‌پذیری خود و به صورت غیرمستقیم، از بهترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری استفاده کند. متخصصان مانو، ابزارهای سرمایه‌ گذاری در بورس را می‌شناسند و مناسب‌ترین آنها را با توجه به اهداف مشتری انتخاب می‌کنند.

سه ابزار شرکت‌های تأمین سرمایه برای تأمین سرمایه در صنعت پتروشیمی/ تأمین مالی پروژه‌های صنعت پتروشیمی نیاز به قرارگاه تأمین مالی دارد

شما اینجا هستید: خانه 1 / سه ابزار شرکت‌های تأمین سرمایه برای تأمین سرمایه در صنعت پتروشیمی/ تأمین مالی.

مدیرعامل تأمین سرمایه خلیج‌فارس، با اشاره به‌ضرورت همراهی بازار پولی و بازار سرمایه برای تأمین منابع مورد نیاز توسعه صنعت پتروشیمی، گفت: صنعت پتروشیمی نه تنها 20 درصد ارزش صندوق‌های درآمد ثابت بورسی را به خود اختصاص داده که 80 درصد تأمین مالی ارزی در دوران تحریم را انجام داده و نقش مهمی را در این سال‌ها در اشتغال‌زایی و کاهش فقر در کشور ایفا کرده است.

به گزارش ستاد خبری سومین رویداد حمایت از ساخت داخل در صنعت پتروشیمی، جواد عشقی‌نژاد در نشست تخصصی معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی و توسعه ابزارهای مالی به‌منظور جذب سرمایه‌گذار که با حضور علی عسکری مدیرعامل گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس برگزار شد، با اشاره به جوان بودن بازار سرمایه، گفت: قوانین این بازار، کمتر از ابزار مالی بازار سرمایه دو دهه است که در کشور ما تصویب شده و به دلیل همین جوان بودن، وجود برخی ایرادات و موانع بخصوص برای تأمین مالی از بازار سرمایه، طبیعی است، هرچند ما هم امیدواریم قوانین اصلاح و تکمیل شود تا مسیر برای جذب سرمایه در این بازار و همچنین تأمین مالی از این طریق هموار شود.

نائب رئیس هیئت‌مدیره شرکت بورس اوراق بهادار تهران با اشاره به نیاز صنعت پتروشیمی به تأمین مالی، اظهار داشت: امروز اگر همه بانک‌ها کنار هم قرار بگیرند و هم‌زمان دو یا سه پروژه از گروه صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس را بخواهند تأمین مالی کنند این امکان برای آن‌ها وجود ندارد، دلیل هم مشخص است، محدود بودن منابع و بخصوص ابزارها برای تأمین مالی.

وی با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری به حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و دانش‌بنیان شدن صنایع بزرگ، اظهار داشت: همان‌طور که ایشان تأکیددارند، راه‌حل خروج برخی از بخش‌های صنعتی از سکون، استفاده از تفکر جوان و شرکت‌های دانش‌بنیان است و این اتفاق مبارک نخواهد افتاد مگر با تأمین مالی و همراهی بازار سرمایه و پولی و شرکت‌ها به‌صورت هم‌زمان.

مدیرعامل تأمین سرمایه خلیج‌فارس، ادامه داد: وقتی صحبت از تأمین مالی از طریق بازار پول می‌شود یعنی بانک‌های تجاری، مؤسسات مالی غیر بانکی، صرافی‌ها و لیزینگ، نئوبانک‌ها و رمز ارزها که در تأمین سرمایه خلیج‌فارس روی نئوبانک‌ها هم کار ویژه‌ای کرده‌ایم و این نهادها از طریق تسهیلات، گواهی خاص و عام سپرده، اوراق مشارکت، خطوط اعتباری و اسناد خزانه اسلامی این کار را انجام می‌دهند و باید گفت در کشور کمتر از 20 ابزار مالی برای تأمین مالی از بازار پول وجود دارد.

عشقی‌نژاد درباره تأمین مالی از بازار سرمایه هم اظهار داشت: این تأمین مالی از طریق شرکت‌های تأمین سرمایه که عموماً جوان هستند، شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری، شرکت‌های سبدگردانی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاریPE و VC از طریق ابزارهای سرمایه‌ای مانند سهام عادی و افزایش سرمایه، ابزار بدهی مانند اسناد خزانه و صکوک و ابزار مشتقه مانند اوراق اختیار فروش تبعی، قراردادهای آتی بورس کالا صورت می‌گیرد.

وی در ادامه درباره تعامل بازار سرمایه با صنعت پتروشیمی و خدمات صنعت پتروشیمی به بازارهای مالی، اظهار داشت: 20 درصد ارزش صندوق‌های درآمد ثابت بورسی از صنعت پتروشیمی است، این صنعت 80 درصد تأمین مالی ارزی در دوران تحریم را انجام داد، نقش مهمی در اشتغال‌زایی و کاهش فقر داشت و در کنار سایر صنایع برای تأمین ارز واردات بود و البته بیشترین پرداخت کارمزد و رسوب پول در شبکه بانکی هم متعلق به این صنعت است.

نائب رئیس هیئت‌مدیره شرکت بورس و اوراق بهادار تهران یادآور شد: انتقال ارز توسط صرافی‌ها در دوران تحریم، عرضه عمومی سهام و توزیع ثروت در جامعه، ارائه سود روزشمار در صندوق‌های بورسی، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان با شرکت و تسهیلات، شفافیت قیمت‌گذاری کالا در بورس‌های کالا و ارزی و تأمین مالی بدهی و رتبه‌بندی اعتباری هم از خدمات بازارهای مالی به صنعت پتروشیمی در این مدت بوده است.

وی با اشاره به شکل‌گیری سندیکای شرکت‌های تأمین سرمایه در تأمین مالی پروژه‌های صنعت نفت، گاز و پتروشیمی، تصریح کرد: بازار سرمایه و بازار پول، کالای جایگزین نیستند بلکه ابزار مکمل هستند و برای موفقیت نیاز به تسریع و تنوع سازی این بازارها داریم.

مدیرعامل تأمین سرمایه خلیج‌فارس تأکید کرد: امروز نیاز صنعت پتروشیمی برای تأمین مالی به گونه‌ای است که بازار پولی و نه بازار سرمایه منحصراً نمی‌توانند کار تأمین مالی را انجام دهند، این کار باید به‌صورت سندیکایی و یکپارچه صورت گیرد و توجه و تمرکز تأمین سرمایه‌ها به‌عنوان بال‌های اجرایی بازار سرمایه هم باید به این سمت معطوف شود؛ کمااینکه بزرگ‌ترین هلدینگ کشور در حوزه تخصصی پتروشیمی یعنی خلیج‌فارس هم نظرش به سمت این تأمین مالی است، ضرورت ایجاد تأمین سرمایه در مجموعه هلدینگ خلیج‌فارس هم حاصل ابزار مالی بازار سرمایه تفکر فردی بود که در این زمینه دغدغه داشت و ما را حمایت کرد تا تأمین سرمایه خلیج‌فارس را راه‌اندازی کنیم.

عشقی‌نژاد، وجود قوانینی چون قانون حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت خام و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی مصوب ابزار مالی بازار سرمایه تیر 1398 واصلاحیه آئین‌نامه مربوطه در دی 1400را برای تأمین مالی این صنعت راهگشا دانست و گفت: در مواد 4، 22 و 23 این قانون، نحوه تأمین مالی طرح‌ها با رعایت شرایطی آمده است.

وی در ادامه با اشاره به اهمیت روزافزون بنگاه‌های نوبنیان و دانش‌بنیان صنعت، اظهار داشت: شرکت‌های تأمین سرمایه این پتانسیل را دارند تا شرکت‌های نوبنیان و دانش‌بنیان در صنایع انرژی، پتروشیمی و معدن را از طریق ابزارهای سرمایه‌گذاری جمعی، سرمایه‌گذاری ریسک پذیرو لایسنسور، حمایت مادی و معنوی کنند و در عین حال رشد پایدار آن‌ها را تضمین کنند.

مدیرعامل تأمین سرمایه خلیج‌فارس، در ادامه به نقش بازار پول و سرمایه در تأمین مالی مگاپروژه‌ها پرداخت و گفت: بازار پول از طریق تخصصی خط اعتباری، تأمین ضمانت‌نامه‌های ارزی و ریالی، یوزانس و ری فاینانس، انتشار اوراق مشارکت ارزی و ضمانت‌های دولتی و بازار سرمایه از طریق صندوق پروژه ارزی و ریالی، انتشار صکوک ارزی و ریالی، قبول سمت در تهاتر نفت offtake، قبول سمت از سرمایه‌گذار خارجی، تبدیل مجدد اوراق به اوراق بهادار و افزایش سرمایه شرکت پروژه می‌توانند برای مگاپروژه‌ها تأمین مالی کنند.

نائب رئیس هیئت‌مدیره تأمین سرمایه خلیج‌فارس، همچنین درباره ابزارهای تأمین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط صنعت نفت، گاز و پتروشیمی اظهار داشت: این کار از طریق ثبت و پذیرش شرکت‌ها در بازار سرمایه، سرمایه‌پذیری صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی، ارزش‌گذاری شرکت‌ها، ادغام و تملیک و تجدید ساختار و همچنین مهندسی مالی و ریسک شدنی است.

وی خاطر نشان کرد: برای تأمین مالی پروژه‌های صنعت پتروشیمی باید قرارگاه تأمین مالی پروژه(PFO) در نظر گرفته شود و از سوی دیگر با اصلاح قوانین و چکش کاری آن‌ها در بازار سرمایه ظرفیت‌های تأمین مالی این صنعت از طریق بازار سرمایه را افزایش داد و امیدواریم با پایه‌گذاری تأمین سرمایه خلیج‌فارس در گروه صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس بتوانیم برای صنعت پتروشیمی نتیجه خوبی بگیریم و برای ایران آباد خود تلاش کنیم.

آشنایی با ابزارهای مالی ـ بخش اول

● نقش ابزارهای مالی
وجود ابزارهای مالی گوناگون در بازار اوراق بهادار، انگیزش و مشارکت بیشتر مردم را در تأمین منابع مالی فعالیت‌های درازمدت به همراه می آورد. تنوع ابزارهای مالی از نظر ترکیب ریسک و بازده، ماهیت سود و شیوه مشارکت در ریسک، گروه های مختلف را به سوی بازار اوراق بهادار جذب می کند. برای ابزارهای مالی می توان سه نقش متمایز در نظر گرفت:
۱) اول، ابزارهای مالی وسایلی برای نقل و انتقال وجوه از سهامدارانی که مازاد سرمایه دارند و مایل به سرمایه گذاری هستند، به کسانی است که به این وجوه برای سرمایه گذاری در دارایی های حقیقی نیاز دارند.
۲) دوم، ابزارهای مالی انتقال وجوه را به شکلی انجام می دهند که ریسک سیستماتیک مربوط به جریان نقدی ناشی از سرمایه گذاری در دارایی های حقیقی، بین متقاضیان و عرضه کنندگان وجوه، توزیع مجدد شود.
۳) سوم، ابزارهای مالی وسیله ای برای تجمیع به شمار می روند. افزودن و انباشت پس اندازهای خانوار برای تأمین مالی طرح های بزرگ سرمایه گذاری، بدون تجمیع که بخش تفکیک ناپذیر نظام مالی است، امکان پذیر نیست. اگر امکان تجمیع از طریق صدور دارایی های مالی وجود نداشت ، این امکان برای خانوارها پدید نمی آمد که سرمایه‌های خود را تجهیز کنند و در سبد متنوعی از دارایی‌های حقیقی سرمایه گذاری نمایند.
● انواع ابزارهای مالی
فرهنگ اصطلاحات تخصصی مالی، واژه " instrument " را به‌عنوان ابزار مالی شناخته و آن را به‌عنوان یک سند رسمی و قانونی مانند سهام و اوراق قرضه و یا سایر ابزارهای مالی تعریف می کند.
امروزه، انواع بسیار متنوعی از ابزارهای مالی در بازارهای پول و سرمایه دنیا در چهار قالب زیر مورد استفاده قرار می گیرند:
۱) ابزارهای سرمایه ای (مالکیتی)
۲) ابزارهای استقراضی (بدهی)
۳) ابزارهای مشتقه
۴) ابزارهای ترکیبی.
همچنین، برای پوشش نیازهایی که به طور روزافزون پیچیده تر و متنوع تر می شوند، پیوسته ابزارهای مالی جدید به‌ویژه در قالب ابزارهای مشتقه و ترکیبی، خلق شده و مورد استفاده قرار می گیرند.
● دارائی‌های مالی
دارایی‌های مالی (در مقابل دارائی‌های حقیقی) به عنوان دارایی‌های نامشهود (سهم الشرکه‌ای از یک مجموعه دارائی‌های شرکت) طبقه بندی می‌شوند. مالکیت دارایی نامشهود با انتشار یکی از انواع دارایی‌های مالی در قالب ابزار سرمایه‌ای (مالکیتی) یا ابزار استقراضی (بدهی) تامین مالی می شود. افراد با دریافت انواع اوراق سهام یا انواع اوراق قرضه صاحب بخشی از سرمایه‌ی شرکت‌ها و عواید حاصل از فعالیت شرکت‌ها می شوند.
این دارایی ها به سه گروه طبقه بندی می شوند:
۱) گروه اول: بدهی‌ای که ادعای مقابل آن ثابت است. صاحب بدهی (دارنده اوراق) از سود، مبلغ ثابتی را مطالبه می کند که از این رو این ابزار را " ابزار با درآمد ثابت" می نامند.
۲) گروه دوم: صاحب سرمایه (دارنده سهام یا سهامدار) از سود، مانده را مطالبه می‌کند. به عبارت دیگر ، پس از پرداخت به دارندگان ابزار بدهی، مبلغی بر مبنای عایدات به دارنده این دارایی می ابزار مالی بازار سرمایه پردازد.
۳) گروه سوم: برخی از اوراق بهادار آمیزه‌ای از هر دو گروه را مطالبه می کنند و ابزار مالی در اختیار آنها دو زیستی یا دو رگه نامیده می شود ؛ " سهام ممتاز " و " اوراق قرضه قابل تبدیل " از این گروه هستند.
علاوه بر این سه گروه ، دارائی‌های مالی دیگری نیز وجود دارند که مشتق شده ازسه گروه دارایی‌های مالی که ذکر شد، هستند. برای نمونه ، در برخی از قراردادها، طرف قرارداد یا ناچار است و یا این حق را دارد که یک دارایی مالی را در زمانی در آینده بخرد یا بفروشد. بهای این‌گونه قراردادها از بهای آن دارایی مالی، گرفته شده است؛ از این رو این قراردادها را " اوراق مشتقه " می‌نامند. این ابزارها امکان کنترل ریسک سقوط ارزش بازار دارایی‌های مالی (اوراق سهام و اوراق قرضه) یا امکان مقابله با خطر انتشار (عدم به فروش رسیدن اوراق بهادار در عرضه به مردم) را به ناشر اوراق و سرمایه گذار می دهد.
همچنین، اوراق مشتقه‌ای وجود دارند که مجموعه‌ای از قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله هستند؛ این اوراق عبارتند از: " قراردادهای معاوضه" ، " قراردادهای سقف " و " قراردادهای کف". بطور کلی، قراردادهای مشتقه، راهی کم هزینه برای مهارکردن برخی خطرهای عمده در اختیار ناشر اوراق و سرمایه گذار قرار می دهد.
در مقالات آتی به توضیح بیشتر ابزارهای مالی ذکر شده، خواهیم پرداخت.