از شاخص های اندازه گیری سطح عملکرد فرآیند تولید در شرکت های صنعتی، کدام ها کلیدی تر و مهم تر هستند؟
تعریف و ارائه شاخص های اندازه گیری سطح عملکرد فرآیند تولید برای تحت کنترل گرفتن عملیات کسب و کار سازمان با هدف تعریف شرایط موجود، شناسایی مشکلات احتمالی و در صورت امکان طرح ریزی برنامه هایی برای بهبود این فرآیند صورت می گیرد.
با تعریف شاخص های اندازه گیری عملكرد، میزان اثربخشی و كارایی فرآیند را می توان محاسبه نموده و با محاسبه این شاخص های كلیدی، امكان برنامه ریزی، اجرا و بازبینی و اقدام اصلاحی به وجود می آید و تنها در این صورت است كه برنامه های مدیریت عملكرد و بهبود، پشتیبان مناسبی به لحاظ اطلاعات موثق پیدا کرده و و نتیجه بخشی آنها افزایش می یابد.
در این جا چند شاخص ارائه می گردد و نحوه محاسبه برخی از آن ها نیز توضیح داده می شود. به طور خلاصه اگر چند شاخص مهم را بخواهیم نام ببریم باید شاخص های راندمان، دوباره كاری، ضایعات، OEE و همچنین سرانه تولید را ذکر کنیم. شاخص های دیگری را هم می توان تعریف و طراحی نمود اما به علت عمومی بودن این شاخص ها و کاربرد آنها برای بسیاری از صنایع تولیدی به ذکر و تشریح چند شاخص مهم تر بسنده می کنیم.
برخی از شاخص های کلیدی عملکرد Key Performance Indicator برای فرآیندهای تولیدی
راندمان
دوباره كاری / بازكاری Rework
نفرساعت سرانه تولید
PPM داخلی
ضایعات
شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE
درصد پرت مواد اولیه
شاخص بهره وری عوامل جزئی تولید شامل نیروی انسانی، دستگاه ها و ماشین آلات، مواد اولیه، انرژی و . . .
شاخص بهره وری کل
درصد تحقق برنامه تولید
درصد توقفات خط تولید
میانگین زمان های تعویض قالب و تغییر خط تولید
دوره گردش موجودی در فرآیندهای تولید
شاخص های اندازه گیری سطح عملکرد فرآیند تولید
تشریح برخی از شاخص های اندازه گیری سطح عملکرد فرآیند تولید
راندمان
مطابق تعریف عمومی راندمان و بازدهی هر سیستم دیگر، در اینجا نیز میزان خروجی یک فرآیند به ورودی آن را راندمان می گوییم. در شرکت هایی كه چند نوع محصول مختلف را تولید می كنند محاسبه این شاخص مقداری دقت نظر می طلبد. میزان تولید انجام شده یك محصول را در یك دوره زمانی مثلا یك ماهه، بر توان تولید در همان دوره تقسیم می كنیم که عدد حاصل، راندمان تولید می باشد و با ضرب حاصل كسر در عدد۱۰۰ ، درصد راندمان به دست می آید.
مقدار تولید یا خروجی فرآیند، به راحتی از آمار تولید به دست می آید. توان تولید نیز همان ورودی سیستم می باشد که مفهوم آن توانایی و برآیند ورودی های فرآیند است که شامل نیروی انسانی، تجهیزات، مواد اولیه، دستگاه ها و . . می باشد. این توان تولید یا ظرفیت بالقوه خط تولید با استفاده از روش های زمان سنجی و ظرفیت سنجی به دست می آید. ضمن آنكه اطلاعات فنی مربوط به تجهیزات خط تولید كه سازنده تجهیز، آن ها را در مدارک درج كرده باید مدنظر قرار گیرد.
هر چقدر مقدار محاسبه شده راندمان به عدد ۱۰۰ نزدیكتر باشد نشانگر آن است كه شما از امكانات تولید شامل ابزارآلات اندازه گیری، تجهیزات و دستگاه ها، نیروی انسانی، ابزار آلات تولیدی، مواد اولیه و . . . بهتر استفاده كرده اید و از سرمایه گذاری اولیه و هزینه های جاری، بهره بهتری می گیرید.
دوباره كاری / بازكاری Rework (*)
همین که بخشی از فعالیت های انجام شده برای تولید محصول سالم در بار نخست، تلف شده و محصولی معیوب ایجاد شده است به بهره وری عملیات شرکت، آسیب وارد می کند. موارد بازکاری را در فرآیندهای ساخت و تولید مشخص کنید. این موارد شامل فعالیت های تعمیر، اصلاح و انجام دوباره فرآیندهای ساخت روی محصولات معیوب می باشند. برای محاسبه شاخص، تعداد و آمار قطعات و محصولاتی که روی آنها بازکاری انجام شده را بر حجم کل تولید تقسیم کنید.
مقدار این شاخص برخلاف شاخص راندمان، هر چه كمتر باشد، بهتر خواهد بود و نشانه خوبی از اجرای صحیح و کیفی فعالیت های تولیدی در بار اول می باشد. كاهش هر میزان از دوباره كاری به معنای افزایش همان میزان در راندمان تولید می باشد. یعنی شما به جای انجام دوباره مراحل تولیدی برای تعدادی محصول معیوب، همان وقت، منابع و امکانات را برای صرف تولید محصولات سالم دیگر می كنید.
ضایعات (*)
مقدار ضایعات یک شرکت فقط نشان دهنده میزان محصولات معیوب آن سازمان نیست بلکه شاخصی است بسیار مناسب كه به طور شفاف می گوید تا چه حد در اجرای سیستم های مدیریت کیفیت، موفق عمل كرده اید؟
ضایعات، محصولاتی هستند كه عیوب به وجود آمده در آنها در حدی نیست كه قابل اصلاح، تعمیر و بازكاری باشند. ضمنا محصولات با درجه كیفی پایین تر که ممکن است با قیمتی کمتر از بهای محصولات سالم به فروش رسد را جزء آمار ضایعات محسوب نمایید.
آسیب های ناشی از ایجاد ضایعات در شرکت های تولیدی با فرآیندهای ساخت گوناگون، کاملا متفاوت می باشد. در یک شرکت ریخته گری، ضایعات تولید شده، دوباره با صرف هزینه ای کم، دوباره قابل استفاده برای تولید محصول سالم می باشد. اما در فرآیندی مانند تولید قطعات لاستیکی، اگر محصولی معیوب گردد، استفاده مجدد شاخص فنی چیست؟ از آن امکانپذیر نمی باشد.
PPM داخلی
مشابه شاخص ضایعات از شاخص PPM نیز می توانیم استفاده كنیم. بدین صورت كه تعداد محصولات معیوب و دارای عدم انطباق را تقسیم بر تعداد تولید كرده و حاصل را در عدد یك میلیون ضرب می كنیم. بدین صورت عددی به دست می آید كه آن را PPM می گوییم. یعنی تعداد قطعه ضایعات شده در هر یک میلیون قطعه. part per million . این، شاخصی استاندارد و بین المللی است که امکان مقایسه با شرکت های سطح بالا و در کلاس جهانی را فراهم می آورد.
شاخص های اندازه گیری سطح عملکرد فرآیند تولید
نفرساعت سرانه تولید
این شاخص میزان بهره وری جزئی یكی از عوامل تولید یعنی نیروی انسانی را اندازه گیری كرده و در اختیار ما قرار می دهد. با محاسبه این شاخص می توانید دریابید كه تا چه حد در به كارگیری كارآمد نیروی انسانی جهت تولید با کمیت بالا، موفق بوده اید.
برای محاسبه، میزان تولید انجام شده را بر نفرساعت كاری كلیه پرسنل تولیدی تقسیم کنید. منظور از نفرساعت كاری کل پرسنل، ساعات اضافه كاری نیز می باشد. برای تعیین نفرساعت کل، زمان های مرخصی، تأخیر و غیبت نیز باید كسر گردد، همین طور ساعت توقف خط تولید و بیكاری پرسنل نیز از مجموع ساعت كاری باید كم شود یعنی ساعت های كاری خالص تك تك پرسنل تولید بایستی با هم جمع شود.
محاسبه و تحلیل این شاخص در سازمان های مختلف و حتی در یك سازمان با محصولات گوناگون، شرایط خاص خود را دارد. در بعضی مواقع كاهش یا افزایش این شاخص به علت نیروبری كمتر یا بیشتر یك محصول خاص است. به هنگام تحلیل نزولی یا صعودی بودن نمودار به این مسئه توجه خاص و دقت کافی داشته باشید
شاخص اثربخشی کلی تجهیزات OEE
اثربخشي کلي تجهيزات شامل سه فاکتور زمان در دسترس، ميزان عملکرد و کيفيت مي باشد. بدين ترتيب امكان مشارکت فراگير تمامی واحدهاي سازمان در تعيين اثربخشي کلي تجهيزات فراهم مي گردد.
نحوه محاسبه اين شاخص به شرح ذيل مي باشد:
کيفيت × عملکرد × در دسترس بودن = اثربخشي کلي تجهيزات
درصد پرت مواد اولیه
به ازای مقدار مشخصی مواد اولیه، باید حجم معینی تولید انجام شود که این مقدار در BOM تعریف شده است. این شاخص میزان استفاده حداکثری از مواد اولیه و قطعات نیم ساخته را اندازه گیری می کند.
شاخص بهره وری عوامل جزئی تولید شامل نیروی انسانی، دستگاه ها و ماشین آلات، مواد اولیه، انرژی و …
به صورت مقداری و حجمی یا بر مبنای ریالی، خروجی خط تولید را تقسیم بر ورودی ها بکنید. به عنوان مثال به ازای هر هزار تومان ارزش محصول تولیدی،
چند تومان انرژی مصرف کرده اید؟
چه قدر دستمزد داده اید؟ یا هر هزار تومان دستمزد منجر به تولید چند تومان محصول شده است؟
چه قدر هزینه تعمیرات، استهلاک و نگهداری دستگاه ها و ماشین آلات شده است؟
چه مقدار مواد اولیه خریده و مصرف کرده اید؟
شاخص بهره وری کل
شاخص بهره وری را محاسبه نمایید. کل خروجی خط تولید یعنی ارزش تولید شده را تقسیم بر کل هزینه های تولید کنید و ببینید که با چه نسبتی مقدار سرمایه صرف شده برای تولید، منجر به ارزش افزوده گردیده است؟ به ازای هر هزار تومانی که محصول تولید کرده اید چه قدر هزینه مواد اولیه، نیروی انسانی، تجهیزات و انرژی داده اید؟
درصد تحقق برنامه تولید
چه مقدار از برنامه تولید به صورت حجمی و زمانی تحقق یافته است؟
توقفات خط تولید
درصد زمان های توقف خط تولید بنا به دلایل مختلف از زمان کل در دسترس چه مقدار می باشد؟
میانگین زمان های تعویض قالب و تغییر خط تولید
هر بار که خط نیاز به تعویض قالب همان محصول را دارد و یا محصول تولیدی خط باید تغییر کند، زمانی که آخرین محصول نوع الف تولید شده تا زمانی که محصول نوع ب با راندمان عادی شروع به تولید می کند زمان ست آپ و راه اندازی می باشد. میانگین این زمان ها چه قدر است؟
دوره گردش موجودی در فرآیندهای تولید
به صورت میانگین از هنگامی که محموله های ورودی مواد اولیه و قطعات نیم ساخته وارد خط تولید می شوند تا زمانی که محموله محصول آماده برای ارسال به انبار محصول نهایی تحویل می شود چه مدت زمان تولید می کشد؟
حق جذب چیست؟ نحوه پرداخت فوقالعاده حق جذب قانون کار
در تبصره ۲ ماده ۱۸ دستورالعمل اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل مجوز برقراری مزایایی با عنوان فوق العاده جذب برای مشاغل تخصصی که در بازارکار با کمبود مواجه است یا بنا به ماهیت شغل و نوع وظایف و سختی و صعوبت و یا شرایط نامساعد محیط کار انگیزه و تمایل برای تصدی آن ها ضعیف است با موافقت مدیریت و تصویب وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی صادر شده است.
ضوابط و شرایط پرداخت مزایای حق جذب مزبور نیز به ضمیمه دستورالعمل اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل تدوین و همراه با آن ابلاغ شده است.
حق جذب چیست؟
حق جذب مبلغی است که برای جذب نیروی تخصصی بوده و جزء حقوق ومزایای مستمر بوده محسوب می شود وبه منظور کسری حقوق (به پایه حقوق اضافه میشود) آنان پرداخت میشود و در خصوص جذب در مناطق محروم نیز استفاده می شود.
انواع فوقالعاده حق جذب چیست؟
• براساس پست سازمانی است که بدون در نظر گرفتن فردی که پست سازمانی را تصدی کرده و با توجه به شاخص های مثل گسترده فعالیت سطح سازمانی، پاسخگویی به ارباب رجوع، سطوح ارتباطات سازمانی، ریسک پذیری و حساسیت شغلی و استفاده از نرم افزارهای تخصصی سازمانی برای یکبار در کمیته مربوطه مورد بررسی قرار گرفته و در نرم افزار تشکیلات به عنوان امتیاز پست سازمانی لحاظ می شود.
• براساس شایستگی های فردی است که با توجه به میزان رضایت مدیر،مدرک تحصیلی مرتبط با پست سازمانی نخبگان ،ساعات آموزشی مرتبط با پست سازمانی و سابقه خدمت لحاظ می شود.
پرداخت فوق العاده جذب در کارگاه های دارای طرح طبقه بندی مشاغل
۱. برقراری حق جذب (فوق العاده بازار کار) در اجرای تبصره ۲ ماده ۱۸ دستورالعمل اجرایی طرح های طبقه بندی مشاغل می باشد.
۲. استفاده هر یک از شاغلین از فوق العاده مقرر در این تبصره موکول به داشتن شرایط احراز کامل شغل از نظر تجربه و تحصیل است.
۳. حق جذب به مشاغل تخصصی یا استثنایی (از لحاظ شرایط محیط کار) و نیز دیگر مشاغلی که جزو دو گروه فوق نبوده، لیکن برای کارگاه ذیربط ممکن است دارای اهمیت باشد، قابل اخذ مجوز می باشد.
۴. اخذ مجوز برای هر یک از مشاغل منوط به نظر موافق مدیریت و تأیید مشاغل مذکور توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دارد که با تکمیل و ارسال فرم نمونه پیوست نسبت به تقاضای اخذ حق مجوز اقدام خواهد شد.
۵. سقف میزان حق جذب برای مشاغل مدیران و کارشناسان متخصص در حد مدیران معادل ۱۰ درصد مزد شغل گروه مربوط و برای سایر مشاغل معادل ۱۰۰ درصد مزد شغل گروه مربوط به آن شغل خواهد بود.
۶. از آنجا که در ماده ۲۶ قانون کار در کارگاه هایی که دارای طرح طبقه بندی مشاغل هستند مزد مبنا تعریف شده است، بنابراین فوق العاده جذب (بازار کار) جزء مزد نیست.
۷. چون فوقالعاده جذب (بازار کار) مشمولین طرح های طبقه بندی مشاغل جزء مزد مبنا نیست لذا:
- تأثیرات افزایش مصوبات شورایعالی شاخص فنی چیست؟ کار بر روی آن از ناحیه کارفرما الزامی نیست.
- در محاسبه تبعات مزدی (اضافه کاری، نوبت کاری، مزایای پایان خدمت، عیدی و پاداش و…) لحاظ نمی گردد مگر آنکه بر اساس ضوابط داخلی پیمان دسته جمعی یا عرف و رویه کارگاه نوع دیگری حاکم بوده باشد.
- ایجاد تفاوت در میزان پرداخت (از صفر تا حداکثر رقمی که مجوز گرفته اند) در بین شاغلین یک شغل با تدوین ضابطه ای که به تأیید طرفین و تصویب وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی رسیده باشد امکان پذیر است.
نظر مخالف: برابر با تبصره ۱ ماده ۳۶ قانون کار، حق جذب جزو مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل است و جزو مزد محسوب می شوند. بنابراین در محاسبه تمام مزایا من جمله اضافه کار، سنوات، عیدی پاداش باید جزو مزد لحاظ شود.
۸. پس از مجوز وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تا زمانی که برای شاغل شغلی حق جذب برقرار نشده باشد، حقی برای شاغل از نظر مطالبه آن ایجاد نخواهد نمود.
اندیکاتور RSI چیست؟ همه چیز درباره RSI در تحلیل رمزارزها
به عمل بررسی رویدادهای گذشته بازار به عنوان روشی برای پیش بینی روند و نوسان قیمت آینده، تحلیل تکنیکال (TA) میگویند. از بازار سنتی تا بازار ارزهای دیجیتال، اکثر معامله کنندگان به ابزار تخصصی برای انجام این تحلیلها وابسته بودهاند و اندیکاتور قدرت نسبی یا RSI نیز یکی از این ابزارهاست. اما اندیکاتور RSI چیست ؟ در این مقاله به اندیکاتور شاخص قدرت نسبی ، آموزش RSI ارز دیجیتال، بهترین تنظیمات اندیکاتور RSI، معرفی اندیکاتور استوک ار اس ای و آموزش اندیکاتور Stocastic RSI میپردازیم. با ما همراه باشید.
اندیکاتور RSI چیست؟
افرادی که ترید یا خرید و فروش میکنند، با شاخصها و اندیکاتورهای زیادی آشنایی دارند که به آنها در تحلیل روند بازار و تشخیص صعودی و نزولی بودن آن کمک میکنند. اندیکاتور RSI در ارز دیجیتال یکی از اندیکاتورهایی است که برای تشخیص روند نزولی و صعودی بازار رمز ارزها مورد استفاده قرار میگیرد.
در پاسخ به این سوال که سوال شاخص RSI چیست، باید بگوییم که این یک اندیکاتور تحلیل تکنیکال است که در اواخر دهه ۱۹۷۰ توسعه یافته و ابزاری است که معامله کنندگان یا تریدرها با استفاده از آن میتوانند عملکرد رمز ارز خاص در مدت زمان مشخص را بررسی کنند. این شاخص اساسا یک اسیلاتور نوسانی (Oscillator یک ابزار تحلیل تکنیکال است که دو محدوده بالایی و پایینی در قیمتهای بسیار بالا و بسیار پایین میسازد و یک اندیکاتور روندی بین این محدودهها حرکت میکند) است که مقدار و سرعت نوسانات قیمت را اندازه گیری میکند. بر اساس پروفایل معامله کنندگان و برنامه معاملاتی آنها، شاخص آر اس آی میتواند ابزار بسیار سودمندی باشد.
آر اس آی چه چیزی را به ما نشان میدهد؟
روند اصلی یک ارز دیجیتال ابزار مهمی برای اطمینان از این است که دیتایی که RSI به ما نشان میدهد صحیح است. برای مثال، کانستنس براون (Constance Brown) تحلیلگر معروف بازار، این موضوع را برای اولین بار دریافت که اگر در روند صعودی، شاخص ار اس ای در منطقه فروش بیش از حد (کمتر از ۳۰) باشد، یعنی قیمت احتمالا بسیار بالاتر از ۳۰ درصد است و اگر در روند نزولی، اندیکاتور RSI در محدوده ۷۰ (خرید بیش از حد) باشد، یعنی احتمالا قیمت پایین تر از ۷۰ درصد است.
همانطور که در نمودار زیر میبینید، در طی روند نزولی، آر اس آی به جای سطح ۷۰، در نزدیکی سطح ۵۰ درصد حرکت میکند و منطقه خرید بیش از حد را نشان میدهد. این علامت به سرمایه گذاران نشان میدهد که شرایط بازار نزولی ادامه خواهد داشت. بسیاری از تریدرها در روندهای قدرتمند، خطوط روند افقی را در بین سطح ۳۰ و ۷۰ درصد قرار میدهند تا بتوانند مناطق خرید و فروش بیش از اندازه را بهتر تشخیص دهند.
مفهوم سطوح خرید و فروش بیش از حد مرتبط با روندها، باید با دیگر تکنیکها و سیگنالهای تریدینگ ترکیب شود تا روند را تایید کند. به بیانی دیگر، استفاده از سیگنالهای خرسی در زمانی که قیمت نزولی است، میتواند نشان دهنده ادامه روند خرسی باشد. این موضوع میتواند از سیگنالهای اشتباهی که شاخص RSI میتواند تولید کند، جلوگیری کند.
تفسیر محدودههای آر اس آی
معمولا زمانی که RSI از سطح افقی ۳۰ به سمت بالا عبور میکند، ما سیگنال صعودی خواهیم داشت و اگر ار اس ای سطح افقی ۷۰ را به سمت پایین قطع کند، ما معمولا علامت نزولی را خواهیم داشت. بنابراین این نشانهها علامتهای معکوس شدن قیمت و یا پولبک (Pullback) هستند. پولبک زمانی اتفاق میافتد که قیمت در حال اصلاح است و پس از اصلاح میخواهد روند اصلی خود را ادامه دهد.
در طی روندها، ممکن است RSI در یک منطقه بیروند (Range) حرکت کند. این را زمانی میتوان دید که در روند گاوی، آر اس آی در بالاتر از سطح ۳۰ میماند و ممکن است چند بار هم با سطح ۷۰ برخورد داشته باشد، اما از آن عبور نمیکند. به عبارت دیگر، اگر RSI در بین محدودههای ۳۰ و ۷۰ حرکت کند، ما روند Range را خواهیم داشت.
این تفاسیر به ما کمک میکنند تا بتوانیم پتانسیل معکوس شدن قیمت را تشخیص دهیم. مثلا اگر در یک روند صعودی، ار اس ای نمیتواند به ۷۰ برسد و چند بار با این سطح برخورد میکند اما نمیتواند آن را بشکند، و بعد به پایین تر از سطح ۳۰ نزول میکند، ما متوجه میشویم که این روند صعودی ضعیف شده است و احتمال معکوس شدن قیمت زیاد است.
برعکس این موضوع نیز اتفاق میافتد؛ اگر در روند نزولی، آر اس آی نتواند به ۳۰ یا پایین تر از آن برسد و سپس به بالای ۷۰ حرکت کند، این روند نزولی تضعیف شده است و احتمال معکوس شدن قیمت زیاد است. تریدلاینها و میانگینهای متحرک ابزارهای مفیدی برای استفاده در این مواقع هستند.
با استفاده از RSI چگونه میتوان واگراییها را تشخیص داد؟
علیرغم مقادیر ۳۰ و ۷۰ آر اس آی که بیانگر شرایط فروش و خرید بیش از حد هستند، معامله کنندگان میتوانند از این اندیکاتور برای پیشبینی روندهای برگشتی یا شناسایی سطوح حمایتی و مقاومتی استفاده کنند؛ چنین رویکردی بر اساس واگراییهای صعودی و نزولی است.
واگرایی صعودی به شرایطی میگویند که قیمت و مقدار RSI برخلاف یکدیگر پیش میروند. بنابراین مقدار RSI افزایش مییابد و کف قیمت را بالا میکشد، در حالی که قیمت کاهش مییابد و کف قیمت را کاهش میدهد. واگرایی صعودی نشان میدهد که علیرغم روند نزولی قیمت، روند نوسانی قویتر میشود.
در مقابل، واگرایی نزولی نشان میدهد که علیرغم افزایش قیمت، بازار در حال از دست دادن روند صعودی خود است. بنابراین، مقدار RSI کاهش مییابد و قیمت دارایی افزایش مییابد.
به خاطر داشته باشید که واگراییهای RSI طی روندهای قوی یا شارپی بازار قابل اتکا نیستند. این موضوع بدان معنا است که روند نزولی قوی میتواند واگراییهای نزولی زیادی را به همراه داشته باشد. به این دلیل، بهتر است واگراییهای این اندیکاتور برای بازارهایی با نوسان کم استفاده شود.
همانطور که در نمودار زیر میبینید، واگرایی صعودی زمانی نشان داده شده که ار اس ای کفهای بالاتری ساخته، در حالی که قیمت کفهای پایین تری ساخته است. این سیگنال صحیحی است؛ اما واگراییها در زمانهایی که روند در یک جهت به صورت بلندمدت ادامه مییابد، به ندرت اتفاق میافتند.
استراتژی رد شدن نوسان گاوی یا خرسی RSI
روش دیگری برای استفاده از اندیکاتور شاخص قدرت نسبی زمانی است که RSI ارز دیجیتال قادر نیست منطقه خرید یا فروش بیش از اندازه را بشکند. این سیگنال با نام “رد شدن نوسان گاوی” یا خرسی شناخته میشود و ۴ بخش دارد:
- ار اس ای وارد منطقه فروش بیش از حد میشود.
- دوباره به بالاتر از محدوده ۳۰ میرسد.
- RSI دوباره به سطح ۳۰ میرسد، اما نمیتواند آن را قطع کند.
- سپس شاخص قدرت نسبی به سطح بالاتری باز میگردد.
نمونه این استراتژی را در چارت زیر میبینید. استفاده از این اندیکاتور به این صورت، بسیار شبیه به رسم خطوط روند در نمودار قیمتی است. این استراتژی در سطح خرید بیش از حد نیز استفاده میشود.
تاریخچه RSI
آر اس آی توسط ولز وایلدر (Welles Wilder) در سال ۱۹۷۸ ایجاد شد. او این اندیکاتور را در کتاب خود به نام “مفاهیم موجود در سیستمهای معاملات فنی” همراه با سایر اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال نظیر پارابولیک SAR، محدوده میانگین واقعی (ATR) و شاخص میانگین جهتدار (ADX) معرفی کرد.
وایلدر قبل از آن که به تحلیلگر تکنیکال تبدیل شود، به عنوان مهندس فنی و توسعه دهنده املاک کار میکرد. او معاملات سهام را در سال ۱۹۷۲ شروع کرد، اما در این زمینه زیاد موفق نبود. چند سال بعد، وایلدر تحقیقات و تجربیات معاملاتی خود را به صورت فرمولها و اندیکاتورهای ریاضیاتی درآورد که بعدا توسط بسیاری از معامله کنندگان در سراسر دنیا مورد استفاده شاخص فنی چیست؟ قرار گرفت. کتاب وایلدر تنها طی ۶ ماه نوشته شد و علیرغم آن که حدود ۵۰ سال قبل نوشته شده، اما همچنان مرجعی برای بسیاری از تریدرها و تحلیلگران است.
آموزش RSI بیت کوین
اندیکاتور ار اس ای به طور پیشفرض، تغییرات قیمت دارایی مورد نظر را طی ۱۴ دوره (۱۴ روز برای نمودارهای روزانه، ۱۴ ساعت برای نمودارهای ساعتی و غیره) اندازه گیری میکند.
همانطور که اشاره شد، RSI یک اندیکاتور تکنیکال نوسانی است که یکی از ابزارهای تکنیکال معاملات است و نرخ تغییرات قیمت را اندازهگیری میکند. هنگامی که روند این اندیکاتور صعودی باشد، نشان میدهد که بیت کوین در حال خریداری شدن است و اگر روند این اندیکاتور نزولی باشد، نشانه این است که فشار فروش اولین رمز ارز در حال افزایش است.
RSI همچنین شناسایی شرایط خرید یا فروش بیش از حد بیت کوین را برای معامله کنندگان آسان میکند. این اندیکاتور با در نظر گرفتن ۱۴ دوره زمانی، قیمت بیت کوین را در مقیاس صفر تا صد ارزیابی میکند. اگر مقدار RSI کمتر از ۳۰ باشد نشان دهنده این است که قیمت بیتکوین در منطقه فروش بیش از حد (OverSold) رسیده و اگر بالاتر از ۷۰ باشد بیانگر این است که قیمت بزرگ ترین ارز دیجیتال به محدوده خرید بیش از اندازه (OverBought) رسیده است. نمودار بالا RSI بیت کوین را نشان میدهد. نکته مهمی که در اینجا وجود دارد این است که در مناطق فروش بیش از حد، عقلانی نیست که اقدام به فروش کنیم و در محدوده فروش بیش از حد نیز نباید خرید کنیم.
بهترین تنظیمات اندیکاتور RSI
اگرچه تنظیمات پیشفرض این اندیکاتور برای ۱۴ دوره زمانی است، اما معامله کنندگان میتوانند این دورههای زمانی را بر اساس استراتژی خود کمتر یا بیشتر کنند؛ ار اس ای هفت روزه در خصوص نوسانات قیمت از حساسیت بیشتری نسبت به RSI بیست و یک روزه برخوردار است. به علاوه، تنظیمات کوتاه مدت را میتوان طوری تنظیم کرد که به جای ۳۰ و ۷۰، مقادیر ۲۰ و ۸۰ را به عنوان شرایط فروش و خرید بیش از حد در نظر گرفت.
برخی از تریدرهای حرفه ای معتقدند که برای ترید روزانه، بهترین تنظیمات اندیکاتور ار اس ای ارقام ۲ تا ۶ هستند. البته بابد با این تنظیمات در تایم فریمهای مختلف معامله کنید تا ببینید کدام بازه زمانی برای شما مناسب تر است.
اما در مجموع هیچ تنظیمات دقیقی وجود ندارد که همه بتوانند با استفاده از آن در بازار سود کنند. شما باید با تایم فریمها و تنظیمات مختلف پوزیشن باز کنید تا ببینید کدام یک برای شما مناسب است. البته باید گفت که از اندیکاتور ار اس ای نباید به تنهایی استفاده کرد و باید آن را با شاخصهای دیگر ترکیب کرد تا بتوان به نتیجه دلخواه رسید.
محدودیتهای شاخص قدرت نسبی
این اندیکاتور شتاب و قدرت روندهای نزولی و صعودی را مقایسه میکند و نتایج را در اسیلاتوری که در زیر چارت قرار ی گیرد، نشان میدهد. مانند بسیاری از دیگر Indicatorها، آر اس آی نیز در روندهای بلندمدت قابل اطمینان تر است.
سیگنالهای درستِ معکوس شدن به ندرت اتفاق میافتند و تشخیص سیگنالهای صحیح و غلط دشوار است. برای مثال، پس از کاهش ناگهانی قیمت یک رمز ارز، RSI تقاطع گاوی نشان میدهد، که این یک سیگنال صعودی غلط است.
از آنجایی که این شاخص شتاب قیمت را نشان میدهد، میتواند در محدودههای خرید یا فروش بیش از حد تا مدت زیادی باقی بماند، در حالی که قدرت روند ارز دیجیتال مورد نظر در جهت معکوس آن است.
اندیکاتور Stochastic RSI چیست؟
اندیکاتور استوکاستیک ار اس ای در واقع ترکیبی از اندیکاتورهای استوکاستیک (Stochastic) و اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (یا همان RSI استاندارد) است و برای تشخیص قیمت مورد استفاده قرار گیرد. این اندیکاتور حساسیت بیشتری نسبت به شاخص آر اس آی استاندارد دارد و همانند این اندیکاتور محدودههای خرید و فروش بیش از حد را مشخص میکند. این Indicator در سال ۱۹۹۴ توسط استنلی کراول و توشار شاندا به وجود آمد.
اندیکاتور Stoch RSI در تحلیلهای فنی استفاده میشود و مقدار آن بین ۰ الی ۱ (یا ۰ الی ۱۰۰ در نمودارهای مختلف) است.
در این ویدیو، به طور کامل درباره استوک ار اس ای و تاریخچه آن آشنا شدیم. حالا ببینیم روش کار این اندیکاتور چگونه است.
روش کار Stoch RSI چیست؟
روش کار اندیکاتور استوک ار اس ای مانند RSI استاندارد است؛ به این صورت که با تغییرات یک دارایی در مدت زمان مشخص، شرایط فروش یا خرید بیش از حد را تعیین میکند. این شاخص معمولا مابین اعداد ۰.۲ و ۰.۸ و همچنین عدد میانی ۰.۵ در نوسان است.
سیگنال خرید بیش از حد بالاتر از ۰.۸ و سیگنال فروش بیش از حد پایین تر از ۰.۲ قرار دارد. یعنی اگر این اندیکاتور پایین تر از ۰.۲ باشد فروش بیش از حد رخ داده است و با کاهش قیمت یا بازار نزولی همراه خواهیم بود. اینجا معمولا به عنوان سیگنال خرید شناخته میشود و اگر این اندیکاتور بالاتر از ۰.۸ باشد یعنی خرید بیش از حد رخ داده است و قیمتها افزایش خواهند یافت و بازار صعودی خواهد بود. اینجا سیگنال فروش برای تریدر مطرح میشود.
همانند RSI تنظیمات زمانی پیش فرض برای نمودارهای استوکاستیک RSI، دوره ۱۴ روزه است. یعنی اگر اندیکاتور استوکاستیک RSI را برای نمودار روزانه اعمال کنید، محاسبه آن بر اساس ۱۴ روز گذشته خواهد بود. اگر آن را بر روی نمودار یک ساعته اعمال کنید، فقط ۱۴ ساعت گذشته را در نظر خواهد گرفت.
از اندیکاتور استوک ار اس ای اغلب برای تعیین نقاط ورودی و خروجی بالقوه و همچنین برای معکوس شدن قیمت استفاده میشود.
به دلیل سرعت و حساسیت زیاد این اندیکاتور، بعضی از نمودارها در کنار استوکاستیک RSI استفاده میشوند تا پیش بینیها را دقیق تر کنند. یکی از این اندیکاتورها میانگین متحرک ساده (SMA) سه روزه است. شاخص SMA به عنوان خط سیگنال عمل میکند.
بدین ترتیب، RSI استوکاستیک باید همراه با سایر ابزارها مورد استفاده قرار گیرد تا به تایید سیگنالهای ایجاد شده در بازارهای و نوسان کمک کند.
مقایسه آر اس آی استاندارد با استوکاستیک RSI
RSI استاندارد، معیاری برای ارزیابی این است که قیمت یک دارایی با چه سرعتی حرکت میکند و تا چه حدی در بازه زمانی مشخص تغییر میکند. شاخص قدرت نسبی در مقایسه با استوکاستیک ار اس ای، اندیکاتور کندتری است و سیگنالهای معاملاتی کمتری تولید میکند. به کارگیری فرمول استوکاستیک اسیلاتور بر روی RSI استاندارد، باعث ایجاد اندیکاتور RSI استوکاستیک به عنوان اندیکاتوری با حساسیت بیشتر میشود. در نتیجه، تعداد سیگنالهایی که تولید میکند بیشتر است و به تریدرها فرصت بیشتری برای شناسایی روندهای بازار و نقاط بالقوه خرید و فروش ارائه میدهد؛ اما تولید سیگنالهای معاملاتی بسیار زیاد، خطرناک تر نیز هستند؛ زیرا سیگنالهای اشتباه یا نویز بیشتری تولید میکند.
همانطور که اشاره شد، اعمال میانگین نوسان ساده (SMA) روشی رایج برای کاهش خطرات موجود در این سیگنالهای اشتباه است و در بسیاری موارد، SMA سه روزه در تنظیمات پیش فرض دارای اندیکاتور استوکاستیک RSI وجود دارد.
به دلیل سرعت و حساسیت بالا، استوکاستیک RSI میتواند برای تریدرها، سرمایه گذاران و یا حتی تحلیلگران شاخص بسیار مناسبی باشد تا بتوانند حرکات بازار را بهتر تشخیص دهند.
نتیجه گیری
به طور خلاصه، در پاسخ به پرسش اندیکاتور RSI چیست باید بگوییم که ار اس ای یک اسیلاتور است، که با استفاده از آن میتوان روند قیمتی را تشخیص داد، نقاط ورود و خروج از پوزیشن را پیدا کرد، سطوح مقاومت و حمایت را مشخص کرد، مناطق خرید و فروش بیش از حد را شناسایی کرد و واگراییها را تشخیص داد. این شاخص معمولا بین اعداد ۷۰ و ۳۰ حرکت میکند و تنظیمات پیش فرض آن ۱۴ دوره است.
استوکاستیک RSI نیز بسیار شبیه به آر اس آی استاندارد است؛ با این تفاوت که سیگنالهای بیشتری تولید میکند و بین ارقام ۸۰ و ۲۰ حرکت میکند.
باید همواره به خاطر داشته باشیم که هیچ اندیکاتوری صد درصد کارآمد نیست؛ مخصوصا اگر به تنهایی مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین باید این اندیکاتورها را همراه با سایر شاخصها در نظر بگیرید تا از دریافت سیگنالهای اشتباه جلوگیری کنید.
فنی و مهندسی پربازده ترین و منسوجات زیانده ترین شدند/ حال و هوای تالار حافظ در هفته دوم شهریور ماه/ شاخص سازها تالار را گرم کردند
در معاملات دومین هفته شهریور ماه،شاخص گروه فنی و مهندسی با19.90 درصد بیشترین بازدهی را نصیب سهامداران خود کرد و در سمت مقابل شاخص منسوجات و انتشار و چاپ بیشترین زیاندهی را برای سهامداران خود به همراه داشتند.
به گزارش نبض بورس، از ابتدای سال جاری تاکنون همواره بازدهی شاخص کل نسبت به شاخص کل هم وزن کمتر بوده و شاهد رشد قیمت سهام شرکت های کوچک بودیم لیکن در هفته گذشته متاثر از چندین خبر و تصمیمات شرکت ها و نهاد ناظر شاهد رشد قیمت نمادهای بزرگ بودیم.
شاخص بورس تهران در هفته ای که گذشت با رشد 11504 واحدی از ارتفاع 278675 واحدی به ارتفاع 290 هزارو 178 واحدی صعود کرد. این رکورد تاریخی در شرایطی رخ داد که طی هفته گذشته نمادهای بازار پایه فرابورس متوقف شدند تا اواخر شهریور ماه با تغییراتی در دامنه و روزهای حراج و سایر تحولات با تقسیم بندی رنگی بازگشایی شوند.
این اتفاق در کنار افزایش سرمایه 7 شرکت معدنی از جمله فولاد مبارکه اصفهان که هفته گذشته خبر افزایش سرمایه 62 درصدی این شرکت منتشر شد، همچنین دستور رییس جمهور برای از بین بردن موانع صادرات مواد معدنی، نقدینگی را به سمت نمادهای شاخص ساز و بزرگ بورس تهران هدایت کرد تا این گمانه زنی تقویت شود که در ادامه روند صعودی بازار شاهد رشد نمادهای شاخص ساز خواهیم بود که تغییرات قیمتی آنها با توجه به شرایط بینادی شرکت ها و سود پیش بینی شده برای سال 98 چندان دلچسب نبوده است.
مقایسه شاخص کل و شاخص هم وزن این فرضیه را تایید می کند و شاخص قیمت هم وزن در اتفاقی کم سابقه از ابتدای سال نسبت به شاخص کل رشد کمتری را تجربه کرد و با تقویت 1532 واحدی در ارتفاع 53019 واحدی قرار گرفت، شاخص کل هم وزن نیز با رشد 2289 واحدی رقم 79204 واحدی را به نمایش گذاشت.
شاخص قیمت وزنی ارزشی با رشد 3092 واحدی در ارتفاع 77992 واحدی قرار گرفت و شاخص شناور آزاد با رشد 12473 واحدی معادل 3.93 درصد به ارتفاع 330077 واحدی صعود کرد، شاخص بازار اول نیز با رشد 9289 واحدی در ارتفاع 211823 واحدی قرار گرفت و شاخص بازار دوم با رشد 19227 واحدی به ارتفاع 585930 واحدی صعود کرد.
به گزارش نبض بورس، ارزش کل معاملات بورس تهران با ثبت رقم 80564 میلیارد ریال در هفته ای که گذشت نسبت به هفته قبلی تغییر چندانی نداشت و لیکن حجم معاملات از 24053 میلیون سهم به 19428 میلیون سهم رسید و کاهش 19 درصدی را ثبت کرد و دفعات معاملات با کاهش 2.4 درصدی به کمتر از 2 میلیون نوبت رسید.
بازار اول و دوم سهام که بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص می دهند در هفته دوم شهریور با کاهش اندک ارزش و حجم معاملات همراه بودند و بر این اساس ارزش معاملات بازار اول با کاهش 2 درصدی، از 42187 به 41339 میلیارد ریال رسید و حجم معاملات نیز با کاهش 23 درصدی از 16471 میلیون سهم به 12556 میلیون سهم رسید، نوبت معاملات نیز با کاهش 8 درصدی از یک میلیون و 74 هزار و 652 دفعه به 988 هزار و 905 نوبت معاملاتی رسید. در بازار دوم نیز ارزش معاملات کاهش 4 درصدی را تجربه کرد و از 34466 به 33114 میلیارد ریال رسید و حجم معاملات با کاهش 11 درصدی و دفعات معاملاتی با رشد 4 درصدی مواجه شد.
در هفته ای که گذشت، سهامداران بورس تهران نسبت به بازار بدهی اقبال خوبی داشتند و ارزش معاملات این بازار از 121 به 142 میلیارد ریال افزایش یافت و حجم معاملات نیز با رشد 1100 واحدی همراه بود و البته دفعات نیز با کاهش 8 درصدی همراه بود.
در بازار مشتقه نیز ارزش معاملات با رشد 45 درصدی هراه بود و حجم معاملات با کاهش 5 درصدی و دفعات معاملات نیز رشد 10 درصدی را تجربه کرد. در صندوق های سرمایه گذاری نیز ارزش معاملات با رشد 23 درصدی رقم 4598 میلیارد ریال بالغ شد و حجم معاملات نیز رشد 22 درصدی را ثبت کرد و 434 میلیون یونیت طی 13676 نوبت معاملاتی داد و ستد شدند.
شاخص توتال در تریدینگ ویو و اهمیت آن در بازار کریپتوکارنسی
به دلیل سلطه بیتکوین بر کل بازار ارزهای رمزنگاری شده، شکل و جهت کل ارزش بازار از بیتکوین پیروی میکند. زیرا بیتکوین، بزرگترین و شناخته شدهترین ارز دیجیتال است. البته اکثر مردم جهان اطلاعات کمی در مورد وسعت بازار کریپتو دارند و از بازار ارزهای دیجیتال فقط بیتکوین را میشناسند. یکی از ملاکهای تحلیل و تصمیمگیری برای سرمایهگذاری در بازارهای مالی، شاخصها هستند. بسیاری از اصول و فنهای مختلف را میتوان در تحلیل شاخصها بهکار بست. همانطور که میدانید در بورس ایران، شاخص کل و شاخص هم وزن و در بازار جهانی شاخص داوجونز و شاخص دلار در بازار فارکس و … داریم. در بازار ارزهای دیجیتال نیز از شاخص توتال ۱، توتال ۲، توتال ۳ استفاده میکنند. در این مقاله قصد داریم به بررسی کاربرد این شاخصها بپردازیم. نحوه استفاده از آنها برای پیشبینی آینده بازار را بررسی میکنیم.
ارزش کل بازار (MarketCap)
مارکت کپ یا ارزش بازار معیار مهمی در ارزهای دیجیتال است. این معیار ارزش سرمایه در گردش و اندازه یک ارز دیجیتال را نشان میدهد. گاهی قیمت یک ارز دیجیتال به تنهایی برای تخمین و تعیین ارزش کل بازار کافی نیست و باید از مارکت کپ استفاده کنیم. این معیار از قیمت فعلی یک ارز ضرب در تعداد کل ارزهای دیجیتال در گردش به دست میآید.
دامیننس به عنوان یک شاخص، میزان درصدی را بیان میکند که یک رمز ارز حجم بازار را به خود اختصاص داده است. البته این شاخص بیشتر برای ارز دیجیتال بیتکوین بهکار برده میشود و سایر کوینهای برتر نیز دامیننس دارند.
در روزهای اولیه پیدایش بازار ارزهای دیجیتال، دامیننس بیتکوین در حدود 95 درصد بود. زیرا آلت کوینهای بسیار کمی وجود داشتند که سرمایهگذار جذب میکردند. اما امروزه تعداد رمز ارزها بسیار زیاد شده است. هم زمان با جلب توجه و رشد دیگر آلت کوینها، سلطه بیتکوین کاهش یافت. برای بیان میزان حجم بازار سایر ارزها، اصطلاح total را بهکار میبرند. در ادامه انواع شاخص توتال را توضیح میدهیم.
برای درک بهتر مفهوم دامیننس توصیه میشود مقاله ” آلت سیزن چیست و چه زمانی بیت سیزن خواهیم داشت؟” را مطالعه کنید.
شاخص توتال (TOTAL)
نمودار شاخص توتال ارزش کلی بازار را شامل بیتکوین و دیگر آلت کوینها نشان میدهد.
سایت تریدینگ ویو یک وبسایت عالی برای پیش بینی روند ارزهای دیجیتال است. به تحلیلگران تکنیکال کمک میکند تا با توجه به بررسی تحلیل چارتها و با توجه به حرکت بازار، نسبت به پیش بینی روند بازار در آینده اقدام کنند. برای نمایش چارت شاخص توتال در تریدینگ ویو کافی است عبارت Total را سرچ کنید تا نمودار شاخص Total برایتان نمایان شود. حال شما این امکان را دارید تا به راحتی تحلیل آینده این شاخص را انجام بدهید.
نحوه پیداکردن شاخص توتال در تریدینگ ویو | آکادمی آینده
شاخص TOTAL در کریپتوکارنسی چیست؟ | آکادمی آینده
شاخص توتال 2
چارت TOTAL2 ارزش کلی بازار آلت کوینهای غیر از بیت کوین را نشان میدهد. برای محاسبه این چارت ابتدا باید قیمت هر آلت کوین را به صورت جداگانه در حجم بازار آنها ضرب کرد. با جمع کردن اعداد به دست آمده برای هر آلت کوین، نمودار TOTAL2 به دست میآید.
اگر روند چارت توتال ۲ صعودی باشد، میتوان نتیجه گرفت آلت کوینها در این بازه زمانی رشد قیمت خوبی داشتند. به همین نسبت اگر این چارت در بازه مشخصی روند نزولی داشته باشد، یعنی آلت کوینها در آن بازه زمانی افت قیمتی داشتند.
به دلیل اینکه از تمامی اصول و ابزارهای تکنیکال میتوان در تمامی شاخصهای توتال استفاده کرد، همیشه مورد توجه معاملهگران قرار دارند. و بسیاری برای تشخیص روند آلت کوینها از TOTAL2 استفاده میکنند. لذا چارت پرکاربردی است.
شاخص TOTAL2 در تریدینگ ویو | آکادمی آینده
شاخص توتال ۳
شاخص توتال 3 یک شاخص بسیار کاربردی در بازار کریپتوکارنسی است که حجم مارکت آلت کوینها را محاسبه میکند. یعنی شاخص توتال 3 همان شاخص توتال 2 است که حجم مارکت ارز دیجیتال اتریوم از آن کم شده است. این شاخص با ایندکس کردن آلت کوینها به تحلیلگر ارز دیجیتال کمک میکند تا نقاط مقاومت و حمایت آلت کوینها را تعیین کند.
در زمان آلت سیزن (فصل رشد آلت کوینها) و کاهش دامیننس بیتکوین، خروج پول از بیتکوین به عنوان پادشاه ارزهای دیجیتال و ورود این پول ها به سایر آلت کوینها اتفاق میافتد. معمولا نمودار شاخص total در حال ریزش یا رنج زدن هست اما شاخص توتال ۳ در حال رشد کردن است.
شاخص توتال 3 در ارزهای دیجیتال | آکادمی آینده
شاخص OTHERS
این شاخص یکی دیگر از شاخصهای مهم ارز دیجیتال است و ارزش کلی بازار ارز دیجیتال، به جز بیتکوین و چند کوین اصلی بازار را نشان میدهد. لذا ارزش مارکت آن از TOTAL2 و TOTAL کمتر است.
در نمودارهای توتال و توتال ۲ و توتال ۳ شباهت وجود دارد. دلیل آن این است که اکثراً کوینهای موجود در بازار با رشد بیتکوین رشد میکنند و به دنبال ریزش بیتکوین دچار کاهش قیمت میشوند. البته ممکن است در آینده شرایط بازار طوری رقم بخورد که آلت کوینها مستقل از بیتکوین عمل کنند و رشد و ریزش آنها وابسته بیتکوین نباشند.
کلام پایانی
شاخص توتال، شاخص توتال 2 و شاخص توتال 3، جزو پر استفادهترین و مهمترین ابزارهای تحلیل معاملهگران بازار کریپتو هستند. دامیننس سایر ارزهای دیجیتال را با total بیان میکنند. توتال ۲، ارزش کل 125 ارز دیجیتال برتر را به استثنای بیتکوین نشان میدهد و توتال ۳، ارزش کل 125 ارز دیجیتال برتر را به استثنای بیت کوین و اتریوم نشان میدهد. اما به یاد داشته باشید بررسی چارت توتال ۲ و توتال ۳ به تنهایی تضمینی برای خرید یا فروش آلت کوینها نیست. بهتر است روند هر آلت کوین را جداگانه تحت نظر داشته باشید تا در این بازار پر نوسان ضرر نکنید.
این شاخصها در کنار تحلیل تکنیکال و فاندامنتال به شما کمک میکنند و احتمال موفقیت تحلیل شما را افزایش می دهند.
شاخصها و چارتهای بسیار مهم دیگری نیز وجود دارند که شرح آنها در این مقاله نگنجیده است. لذا چنانچه شما عزیزان مایل به کسب اطلاعات بیشتری درباره این بخش از دانش کریپتوکارنسی باشید میتوانید به وبسایت آکادمی آینده مراجعه کرده و در این موارد اطلاعات کسب کنید و از تجربه دیگر معاملهگران بهره ببرید.
دیدگاه شما